Έκθεση της έρευνας RESIST: Επιπτώσεις των κινητοποιήσεων «ενάντια-στο-φύλο» και αντιστάσεις στην Ευρώπη: Μια έκθεση για εννέα μελέτες περίπτωσης

Description

Abstract (Modern Greek (1453-))

Η παρούσα έκθεση εξετάζει πως τα άτομα που ζουν στην Ελλάδα βιώνουν και αντιστέκονται στις πολιτικές «ενάντια-στο-φύλο» στην καθημερινότητα τους. Τα συμμετέχοντα πρόσωπα ούτε είναι ούτε θέλουν να γίνουν αντιληπτά ως «παθητικά θύματα» αυτών των συνθηκών· αντίθετα, δίνουν έμφαση στο πως αντιστέκονται καθημερινά, ανάλογα με τις διαφορετικές τους θέσεις. Συνομιλήσαμε με 27 άτομα, 12 εκ των οποίων μας παραχώρησαν ημιδομημένες ατομικές συνεντεύξεις, ενώ τα υπόλοιπα 15 συμμετείχαν σε τέσσερις διαφορετικές ομάδες εστιασμένης συζήτησης.
Ο όρος «ενάντια-στο-φύλο» (anti-gender) δεν χρησιμοποιείται ευρύτερα στην Ελλάδα. Κάποια συμμετέχοντα πρόσωπα άκουσαν για πρώτη φορά των όρο από τις ερευνήτριες και τα ερευνητά του RESIST, όταν προσκλήθηκαν να συμμετέχουν στην έρευνα· πράγματι, για να μπορέσουμε να διεξάγουμε αυτή την έρευνα χρειάστηκε να μεταφράσουμε τον όρο στα ελληνικά, απ’ ότι γνωρίζουμε για την πρώτη φορά. Εναλλακτικοί όροι που τα συμμετέχοντα πρόσωπα συνηθίζουν να χρησιμοποιούν για να περιγράψουν αυτό στο οποίο γενικότερα αναφέρουμε ως πολιτικές «ενάντια-στο-φύλο» περιλαμβάνουν τους εξής: πατριαρχία, αντιφεμινισμός, anti-woke, κοινωνικές διακρίσεις, τερφισμός (από τον αγγλικό όρο TERF, αρχικά που κατά λέξη σημαίνουν «ριζοσπαστικός φεμινισμός που αποκλείει τα τρανς άτομα»), φασισμός, βιοπολιτική, ευγονική, θεσμική γυναικοκτονία, γενοκτονία. Επιπλέον, πολλά συμμετέχοντα πρόσωπα έχουν πολλαπλές και διασταυρούμενες εμπειρίες που επεκτείνουν το νόημα του όρου «ενάντια-στο-φύλο» πέρα από το φύλο και την σεξουαλικότητα: η φυλή, το νομικό καθεστώς και η κοινωνική τάξη είναι αρκετά σημαντικές διαστάσεις στα ευρήματα μας.
Παρατηρήσαμε πως, ενώ πρακτικά όλα τα συμμετέχοντα άτομα έχουν βιώσει επιθέσεις «ενάντια-στο-φύλο», κάποιες από αυτές ήταν οργανωμένες και περιλάμβαναν πολιτικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων εκλεγμένων εκπροσώπων· πως οι τρανσφοβικές διακρίσεις έχουν θεσμικό και δομικό χαρακτήρα και είναι παρούσες πρακτικά σε όλες τις πτυχές της ζωής των τρανς ατόμων, συνθέτοντας ένα οξύ πεδίο καταπιέσεων· και πως η βία και ο φόβος της βίας κυριαρχεί στις εμπειρίες των συμμετεχόντων. Παρόλα αυτά, τα συμμετέχοντα πρόσωπα δίνουν έμφαση στην αντίσταση, την αλληλεγγύη, και την κοινότητα. Καθημερινές μορφές αντίστασης των συμμετεχόντων περιλαμβάνουν τη δημιουργία κοινοτήτων, «φούσκων», και οικογενειών που επέλεξαν τα ίδια (chosen family). Η ορατότητα γίνεται αντιληπτή ως μια μορφή αντίστασης και ταυτόχρονα αναγνωρίζεται ως κίνδυνος καθώς καθιστά το άτομο ευάλωτο σε ομοφοβικές/λεσβιοφοβικές/τρανσφοβικές επιθέσεις στο δημόσιο χώρο, στην οικογένεια, ή στο καμπ —οι επονομαζόμενες «Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές», στις οποίες στοιβάζονταιι τα άτομα που αιτούνται άσυλο). Η μετανάστευση αντιμετωπίζεται από κάποια συμμετέχοντα πρόσωπα ως μια (προσωπική) λύση απόδρασης από τις επιθέσεις «ενάντια-στο-φύλο», από τη βία, από την καταπίεση, και από τις κοινωνικές διακρίσεις, τόσο για άτομα που μεταναστεύουν από την Ελλάδα, όσο και για άτομα που αναζητούν άσυλο στην Ελλάδα. Ενώ τα συμμετέχοντα πρόσωπα αναγνωρίζουν την ακροδεξιά, την εναλλακτική δεξιά (alt-right), και την τωρινή κυβέρνηση ως φορείς των λόγων και πολιτικών «ενάντια-στο-φύλο», υποστήριξαν πως ιδεολογίες «ενάντια-στο-φύλο» εντοπίζονται επίσης στην αριστερά καθώς και σε κάποιους φεμινισμούς. Οι πολιτικές «ενάντια-στο-φύλο» όχι μόνο δεν στοχοποιούν όλους τους φεμινισμούς· αντιθέτως στην πραγματικότητα κάποιοι φεμινισμοί αναπαράγουν ρητορικές και λογικές «ενάντια-στο-φύλο». Πιο συγκεκριμένα, συμμετέχοντα πρόσωπα είπαν πως ο τερφισμός είναι μια σαφής, αν συχνά συσκοτισμένη, πτυχή των πολιτικών «ενάντια-στο-φύλο». Αντί να ταυτίσουν τις πολιτικές και τους λόγους «ενάντια-στο-φύλο» αποκλειστικά με την ακροδεξιά, τα συμμετέχοντα πρόσωπα τις περιέγραψαν ως έναν ολισθηρό λόγο που συγκολάει ιδέες που διαφορετικά μπορεί να γίνονταν αντιληπτές ως αντίπαλες πολιτικές θέσεις. Ειδικότερα, σημείωσαν την ανάδειξη μιας «anti-woke μανίας» στην αριστερά, η οποία παραγκωνίζει τους φεμινιστικούς και τους αντιρατσιστικούς αγώνες υποτιμώντας τους ως «δικαιωματισμό». Τα συμμετέχοντα πρόσωπα θεωρούν πως εκφάνσεις «ενάντια-στο-φύλο» εντός υποτιθέμενα προοδευτικών ή ριζοσπαστικών κοινωνικών κινημάτων (περιλαμβανομένων φεμινιστικών), ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, καθώς και η έλλειψη διαθεματικότητας στα κινήματα, υπονομεύει τη διαθεματική φεμινιστική αντίσταση στις πολιτικές «ενάντια-στο-φύλο».

Series information

Part of the: Deliverables of the RESIST Project (EU Project ID: 101060749). Output ID: “D2.1: Report on the effects and everyday resistances to anti-gender mobilisations”.