Published December 31, 2020 | Version v1
Book chapter Open

Oświatowe konteksty wykonywania pieczy nad małoletnim

Creators

  • 1. Wydział Nauk Edukacyjnych Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu

Description

The part of the grant „Educational context of taking care of minors”, autorship of Katarzyna Jadach (University of Adam Mickiewicz, Poznan), is dedicated to describe legal issues connected with mutual influence of family and education law. The analysis concerned the educational aspects of parental care implementation in order to estimate to what extent educational regulations considerate or modify this care.

The article consists of three parts: Introduction, in which the public-legal context of the exercise of parental prerogatives in the field of custody of children subject to educational obligations was indicated, the legal status of minor in the education system was characterized and the administratives context of exercising parental authority was recalled; chapter one (Legal status of parent of a child staying in an educational institution) devoted to the interpretation of the concept of „parent” on the basis of the provisions of the education law, reflection on the way of implementing in this normative space the constitutional principle of the primacy of parents in bringing up children, as well as attention was drawn to the conflict between parents of a child attending an educational institution; chapter two (Care for a child staying in an educational institution), in which, starting from the criteria of the proper exercise of parental authority, consideration was given to the legal liability for failing to meet formal requirements, and then to the types, subjective and objective scope of legal resposibility of the educational institution and teachers, to focus on the issue of parental and
institutional supervision under civil law in the last subsection. The whole study ends with a summary, which includes as the basic conclusion a general statement that the provisons of the educational law significantly affect the shape and content of the personal dimension of parental authority over the child and custody of the child.

The research leading to the same and more detailed conclusions was based on a dogmatic method, supported by scientific sources in the form of monographs, articles, comments in the area of family and administrative law, and the jurisprudence of the Constitutional Tribunal, Supreme Court, common and administrative courts.

Files

jadach_oswiatowe_konteksty_wykonywania_pieczy_nad_maloletnim.pdf

Files (612.5 kB)

Additional details

References

  • Abramowicz A., Prawo do nauki religii w publicznych szkołach i przedszkolach a zasada równouprawnienia związków wyznaniowych, "Studia z Prawa Wyznaniowego" 2012, t. 5, s. 235–254.
  • Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2019.
  • Andrzejewski M., Ochrona praw dziecka w rodzinie dysfunkcyjnej (dziecko, rodzina, państwo), Zakamycze, 2003.
  • Andrzejewski M., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2011, s. 25.
  • Bagińska E., Przesłanki odpowiedzialności deliktowej za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, System Prawa Administracyjnego, t. 12, Warszawa 2016, s. 261–501.
  • Bała P., Konstytucyjne prawo do nauki a polski system oświaty, Warszawa 2009.
  • Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2012.
  • Bąkowski T., Administracyjnoprawna sytuacja jednostki w świetle zasady pomocniczości, Warszawa 2007.
  • Bełza L., Odpowiedzialność za zobowiązanego do nadzoru i nadzorowanego, "Monitor Prawniczy" 1994, nr 3, s. 73–75.
  • Bieniek G., Ciepła H., Dmowski S., Gudowski J., Kołakowski K., Sychowicz M., Wiśniewski T., Żuławska C., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga trzecia – Zobowiązania, t. 1, Warszawa 2011.
  • Bochetyn A., "Edukacja domowa" jako forma prywatyzacji zadań publicznych, "Gdańskie Studia Prawnicze" 2012, t. 28, s. 49–60.
  • Budajczak M., Edukacja domowa, Gdańsk 2004, s. 23–53.
  • Celuch M., Szkoła oparta na współpracy, Warszawa 2019.
  • Ciepły F. (red.), Prawne aspekty karcenia małoletnich, Warszawa 2011.
  • Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
  • Dąbrowska-Bąk M., W pętli etatyzacji (edukacja–obowiązek szkolny–dziecko) [w:] M. Andrzejewski (red.), Prawa dziecka, Konteksty prawne i pedagogiczne, Poznań 2012, s. 147–168.
  • Dolecki H., Sokołowski T. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2013.
  • Dybowski M., Pozycja prawna dziecka w postępowaniach, które go dotyczą. Zagadnienia wybrane [w:] M. Andrzejewski (red.), Prawa dziecka. Konteksty prawne i pedagogiczne, Poznań 2012, s. 117–145.
  • Dzierzgowska I., Rękawek A., Rada Rodziców – sposoby skutecznego działania w szkole, Warszawa 2007.
  • Gniewek E., Machnikowski P. (red.), Kodeks cywilny, Komentarz, Warszawa 2017.
  • Haak H., Haak-Trzuskawska A., Pokrewieństwo i powinowactwo (pochodzenie dziecka, stosunki między rodzicami a dziećmi, przysposobienie). Komentarz do art. 61(7)–127 KRO oraz związanych z nimi regulacji KPC (art. 453–458, 579–589), Warszawa 2019.
  • Hauser R., Wierzbowski M. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2018.
  • Helios J., Edukacja domowa – kilka uwag o kontekście dyskursu o edukacji demokratycznej, "Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna" 2014, t. 3, nr 2, s. 180–198.
  • Ignaczewski J., Władza rodzicielska [w:] J. Ignaczewski (red.), Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem. Komentarz, Warszawa 2019, s. 3–209.
  • Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2012.
  • Jadach K., Dziecko–rodzina–szkoła. Realizacja zasady prymatu rodziców w wychowaniu dzieci w prawie oświatowym [w:] M. Marczewski (red.), Pedagogika rodziny. Podejście systemowe. Tom 3: Wychowanie do rodziny, Gdańsk 2018, s. 260–261.
  • Jędrzejewski T., Masternak M., Rączka P., Administracyjne postępowanie egzekucyjne w administracji, Toruń 2002.
  • Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017.
  • Kidyba A., Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania, t. 3, Warszawa 2014.
  • Kmiecik Z.R., Postępowanie egzekucyjne w administracji, postępowanie sądowo-administracyjne, Warszawa 2019.
  • Korczak J., Konstytucyjne podstawy struktury i funkcji samorządu terytorialnego [w:] R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel (red.), Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, System Prawa Administracyjnego, t. 2, Warszawa 2012, s. 3–85.
  • Kowalski M., Kuzior P., Mazur M., Trochimiuk A., Odpowiedzialność pracownika oświaty. Jakie konsekwencje może ponieść nauczyciel i pracownik niepedagogiczny, Warszawa 2020.
  • Krajewski R., Karcenie dzieci. Perspektywa prawna, Warszawa 2010.
  • Krajewski R., Kontratyp karcenia małoletnich po wprowadzeniu prawnego zakazu stosowania wobec nich kar cielesnych, "Palestra" 2012, nr 1–2, s. 49–55.
  • Krej N., Komentarz do art. 572 [w:] E. Marszałkowska-Krześ, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Legalis 2019.
  • Krukowski J., Podmiotowość rodziców w zakresie religijnego i moralnego wychowania dzieci w ramach edukacji szkolnej, "Roczniki Nauk Prawnych KUL" 1994, nr 4, s. 453–469.
  • Krukowski J. (red.), Nauczanie religii w państwie demokratycznym, Lublin 1991.
  • Kurzyna-Chmiel D., Oświata jako zadanie publiczne, Warszawa 2013.
  • Lipowicz I., Istota administracji [w:] Z. Niewiadomski (red.), Prawo administracyjne, Warszawa 2009.
  • Lisowski K., Odpowiedzialność dyscyplinarna [w:] K. Lisowski, K. Stradomski, Karta Nauczyciela. Komentarz, Warszawa 2018, s. 498–578.
  • Łaszczyca G., Martysz C., Matan A., Postępowanie administracyjne ogólne, Warszawa 2003.
  • Łętowska E., Przyczynienie się małoletniego do wyrządzenia szkody, "Nowe Prawo" 1965, nr 2, s. 130–142.
  • Malanowski J., Komentarz do art. 10 [w:] R. Hauser, M. Wierzbowski (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Legalis 2020.
  • Mezglewski A., Polski model edukacji religijnej w szkołach publicznych. Aspekty prawne, Lublin 2009.
  • Ochendowski E., Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń 2004.
  • Ochendowski E., Prawo administracyjne. Cześć ogólna, Toruń 2013.
  • Osajda K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Beck Online Komentarze, Legalis 2020.
  • Osajda K. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Beck Online Komentarze, Legalis 2020.
  • Osajda K. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Przepisy wprowadzające, Komentarze Prawa Prywatnego, t. 5, Warszawa 2017.
  • Pietrzykowski K. (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2018.
  • Pilich M., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, Warszawa 2015.
  • Pilich M. (red.), Prawo oświatowe oraz przepisy wprowadzające. Komentarz, Warszawa 2018.
  • Piszko A., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, Warszawa 2018.
  • Polaszek A., Edukacja domowa w świetle obowiązujących przepisów [w:] J. Piskorski (red.), Szkoła domowa. Między wolnością a obowiązkiem, Warszawa 2011, s. 61–68.
  • Przybysz P., Sytuacja prawna jednostki w zakładzie oświatowym [w:] E. Ura (red.), Jednostka wobec działań administracji publicznej, Rzeszów 2001, s. 365–379.
  • Pyter M., Balicki A., Prawo oświatowe. Komentarz, Warszawa 2017.
  • Radwański Z., Pojęcie i funkcja "dobra dziecka" w polskim prawie rodzinnym i opiekuńczym, "Studia Cywilistyczne" 1981, t. XXXI.
  • Safjan M., Komentarz do art. 427 KC [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz: art. 1–449, Warszawa 2018.
  • Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja. Tom I. Komentarz. Art. 1–86, Warszawa 2016.
  • Safjan M., Matuszyk K.J., Odpowiedzialność odszkodowawcza władzy publicznej, Warszawa 2009.
  • Sitek B., Jednostka wobec władztwa administracyjnego. Studium prawno-historyczno-porównawcze [w:] E. Ura, E. Feret, S. Pieprzny (red.), Jednostka wobec działań administracji publicznej, Rzeszów 2016.
  • Słyk J., Odpowiedzialność cywilna rodziców za szkodę wyrządzoną przez ich dziecko a sposób i zakres wykonywania przez nich władzy rodzicielskiej, Warszawa 2011.
  • Smyczyński T., Prawo dziecka do wychowania się w rodzinie [w:] T. Smyczyński (red.), Konwencja o prawach dziecka – analiza i wykładnia, Poznań 1999, s. 149–165.
  • Smyczyński T., Rodzina i prawo rodzinne w świetle nowej Konstytucji, "Państwo i Prawo" 1997, nr 11–12, s. 193.
  • Sobczyk P., Wolność religijna a nauczanie religii w szkole, "Prawo Kanoniczne" 2008, nr 1–2, s. 211–227.
  • Sokołowski T., Władza rodzicielska nad dorastającym dzieckiem, Poznań 1987.
  • Stadniczeńko J., Prawo dziecka do nauki – prawo w oświacie [w:] S.L. Stadniczeńko (red.), Konwencja o prawach dziecka: wybór zagadnień (artykuły i komentarze), Warszawa 2015, s. 157–176.
  • Starzyński R. (red.), Rodzice. Partnerzy i sprzymierzeńcy, Warszawa 2016, http://rodzice szkole.edu.pl/wp-content/uploads/2020/05/Poradnik-wydanie-5-vo-1.pdf [dostęp: 19.09.2020].
  • Strzebinczyk J., Władza rodzicielska... [w:] T. Smyczyński (red.), Prawo rodzinne i opiekuńcze, System Prawa Prywatnego, t. 12, Warszawa 2003, s. 225–364.
  • Strzebinczyk J., Władza rodzicielska [w:] T. Smyczyński (red.), Prawo rodzinne i opiekuńcze, System Prawa Prywatnego, t. 12, Warszawa 2011, s. 231–386.
  • Suchocka H., Prawo do nauczania religii w szkole na tle standardów europejskich, "Ethos" 1999, nr 1–2, s. 342–355.
  • Szczepaniak R., Komentarz do art. 417 KC [w:] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 353–626, Warszawa 2019, s. 550–560.
  • Szczepaniak R., Odpowiedzialność odszkodowawcza jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2001.
  • Szpunar A., Odpowiedzialność osób zobowiązanych do nadzoru, Warszawa 1978.
  • Szymanek J., Trybunał Konstytucyjny wobec religii w szkole publicznej (kwestie wybrane), "Studia z Prawa Wyznaniowego" 2012, t. 15, s. 53–84.
  • Śliwerski B., Diagnoza uspołecznienia publicznego szkolnictwa III RP. W gorsecie centralizmu, Kraków 2013.
  • Śliwerski B., O pewnej okoliczności zmian prawnych dla potrzeb ruchu edukatorów domowych w Polsce [w:] M. Zakrzewska, P. Zakrzewski (red.), Edukacja domowa w Polsce. Teoria i praktyka, Warszawa 2009, s. 363–372.
  • Śmieja A., Czyny niedozwolone [w:] A. Olejniczak (red.), Prawo zobowiązań – część ogólna, System Prawa Prywatnego, t. 6, Warszawa 2018, s. 368–808.
  • Warchałowski K., Fakultatywna forma nauczania religii w konkordatach z państwami europejskimi, "Państwo i Prawo" 1998, nr 7, s. 79–91.
  • Warchałowski K., Nauczanie religii i szkolnictwo katolickie w konkordatach współczesnych, Lublin 1998.
  • Warchałowski K., Zakres przedmiotowy prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami w Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności [w:] M. Kosek, J. Słyk (red.), W trosce o rodzinę. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Wandy Stojanowskiej, Warszawa 2008, s. 557– 576.
  • Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2008.
  • Winiarz J., Odpowiedzialność cywilna z tytułu nadzoru nad dzieckiem, Warszawa 1973.
  • Zielińska A., Aspekty prawne nauczania domowego [w:] M. Zakrzewska, P. Zakrzewski (red.), Edukacja domowa w Polsce. Teoria i praktyka, Warszawa 2009.
  • Powszechna Deklaracja Prawa Człowieka uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 10 grudnia 1948 r. (rezolucja 217/IIIA), https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/ pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf [dostęp: 19.09.2020].
  • Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., Dz.U. 1993 Nr 61 poz. 284 ze zm.
  • Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, Dz.U. 2020 poz. 256 t.j. ze zm.
  • Konwencja w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty sporządzona w Paryżu dnia 15 grudnia 1960 r., Dz.U. 1964 Nr 40 poz. 268.
  • Protokół nr 2 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, sporządzony w Strasburgu dnia 6 maja 1963 r., Dz.U. 1995 Nr 36 poz. 175 ze zm.
  • Ustawa z dnia 17 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz.U. 2019 poz. 2086 t.j.
  • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz.U. 2019 poz. 1145 t.j. z zm.
  • Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, Dz.U. 2020 poz. 1575 t.j.
  • Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, Dz.U. 2017 poz. 1201 t.j. ze zm.
  • Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r., Dz.U. 1977 Nr 38 poz. 167.
  • Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń, Dz.U. 2019 poz. 114 t.j. ze zm.
  • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, Dz.U. 2020 poz. 1320 t.j.
  • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela, Dz.U. 2019 poz. 2215.
  • Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, Dz.U. 2018 poz. 969 t.j.
  • Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 20 listopada 1989 r., Dz.U. z 1991 Nr 120 poz. 526 ze zm.
  • Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz.U. 2020 poz. 713, 1378 t.j. ze zm.
  • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, Dz.U. 2019 poz. 1481 t.j.
  • Rozporządzenie MEN z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, Dz.U. 1992 Nr 36 poz. 155 ze zm.
  • Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, Dz.U. Nr 17 poz. 78 ze zm.
  • Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Dz.U. 2019 poz. 537 t.j. ze zm.
  • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, Dz.U. 2020 poz. 1444 t.j.
  • Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, Dz.U. 1998 Nr 91 poz. 578.
  • Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, Dz.U. 2014 poz. 395 t.j.
  • Ustawa z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym, Dz.U. 2018 poz. 1218 t.j.
  • Rozporządzenie MENiS z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach, Dz.U. 2003 Nr 6 poz. 69 ze zm.
  • Ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2004 Nr 162 poz. 1692.
  • Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej z dnia 30 marca 2010 r., Dz.Urz. UE C Nr 83, s. 389.
  • Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz.U. 2018 poz. 998 t.j.
  • Ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, Dz.U. 2019 poz. 576 t.j. ze zm.
  • Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, Dz.U. 2020 poz. 463, 695 t.j. ze zm.
  • Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością seksualną, Dz.U. 2018 poz. 405 t.j.
  • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, Dz.U. 2020 poz. 910, 1378 t.j. ze zm.
  • Rozporządzenie MEN z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, Dz.U. 2017 poz. 1591.
  • Rozporządzenie MEN z dnia 18 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, Dz.U. 2017 poz. 1627.
  • Rozporządzenie MEN z 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji, Dz.U. 2017 poz. 1646.
  • Rozporządzenie MEN z 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, Dz.U. 2017 poz. 1743.
  • Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych, Dz.U. 2017 poz. 2203.
  • Rozporządzenia MEN z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, Dz.U. 2019 poz. 373.
  • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 lipca 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy finansowej uczniom na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych, Dz.U. 2019 poz. 1342.
  • Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2019 poz. 1287.
  • Rozporządzenie MEN z 19 sierpnia 2019 r. w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz szczegółowego trybu postępowania odwoławczego, Dz.U. 2019 poz. 1625.
  • Uchwała SN (w składzie 7 sędziów) z 7 kwietnia 1952 r., C 487/52, "Nowe Prawo" 1952, nr 8–9.
  • Wyrok SN z 16 marca 1964 r., OSNCPiUS 1965, poz. 63.
  • Wyrok SN z 11 grudnia 1965 r., OSNCPiUS 1966, poz. 167.
  • Postanowienie SN z 7 czerwca 1967 r., III CR 84/67, OSNC 1968, nr 2, poz. 21.
  • Wyrok SN z 21 kwietnia 1970 r., I CR 86/70, LEX nr 319210.
  • Wyrok SN z 16 października 1970 r., I CR 444/70, Legalis 14889.
  • Wyrok SN z 27 stycznia 1971 r., III CRN 448/70, Legalis 15153.
  • Wyrok SN z 5 sierpnia 1971 r., I CR 301/71, OSP iKA 1972, nr 2, poz. 32.
  • Wyrok SN z 10 listopada 1971 r., OSNCPiUS 1972, poz. 71.
  • Wyrok SN z 3 stycznia 1974 r., II CZ 643/73, OSP iKA 1974, nr 10, poz. 202.
  • Wyrok SN z 16 stycznia 1974 r., OSNCPiUS 1975, poz. 26.
  • Wyrok SN z 19 czerwca 1974 r., II CR 289/74, LEX 7526.
  • Wyrok SN z 5 maja 1975 r., . II CR 153/75, Lex 7699.
  • Uchwała SN z 9 czerwca 1976 r., III CZP 46/75, OSNC 1976, nr 9, poz. 184.
  • Wyrok SN z 28 czerwca 1977 r., "Państwo i Prawo" 1959, nr 1, s. 181.
  • Wyrok SN z 8 lutego 1977 r., IV CR 8/77, LEX 7909.
  • Wyrok SN z 19 grudnia 1979 r., IV CR 447/79, Legalis 21812.
  • Wyrok NSA z 14 lutego 1984 r., II SA 1811/83, Legalis 35217.
  • Wyrok NSA z 26 września 1986 r., SA/Wr 403/86, Legalis 35940.
  • Uchwała SN z 12 czerwca 1992 r., III CZP 48/92, OSNCPiUS 1992, nr 10, poz. 179.
  • Uchwała SN z 21 lipca 1992 r., III CZP 84/92, OSNCPiUS 1993, nr 1–2, s. 15.
  • Uchwała SN z 18 grudnia 1992 r., III AZP 30/92, OSNC 1993, nr 7–8, poz. 122.
  • Wyrok SN z 7 września 1995 r., I PO 6/95, Legalis 29477.
  • Wyrok SA w Warszawie z 20 maja 1997 r., I ACr 41/97, Legalis 41733.
  • Postanowienie SN z 27 października 1997 r., III CKN 321/97, LEX 236525.
  • Wyrok SN z 25 listopada 1997 r., III CKN 264/97, Legalis 31866.
  • Wyrok NSA z 28 września 1999 r., I SA/Wr 294/97, Legalis 280260.
  • Postanowienie SN z 29 października 1999 r., I CKN 884/99, LEX 1125075.
  • Postanowienie SN z 28 kwietnia 2000 r., II CKN 452/00, Legalis 188107.
  • Wyrok SN z 11 maja 2000 r., III SZ 2/00, Legalis 50687.
  • Postanowienie SN z 5 lipca 2000 r., I CKN 765/00, Legalis 210856.
  • Postanowienie SN z 13 września 2000 r., II CKN 1141/00, LEX 51969.
  • Wyrok TK z 8 listopada 2000 r., SK 18/99, OTK 2000, nr 7, poz. 258.
  • Wyrok SN z 8 kwietnia 2003 r., IV CKN 50/2001, Legalis 59768.
  • Wyrok NSA z 19 maja 2003 r., OSA 1/03, ONSA 2003, nr 4, poz. 114.
  • Wyrok TK z 27 maja 2003 r., K 11/03, OTK-A 2003, nr 5, poz. 43.
  • Wyrok WSA we Wrocławiu z 4 stycznia 2006 r., IV SA/Wr 175/04, CBOSA.
  • Wyrok SA w Katowicach z 25 czerwca 2008 r., I ACa 333/08, Legalis 218211.
  • Wyrok SN z 2 lutego 2011 r., II CSK 392/10, Legalis 422570.
  • Wyrok TK z dnia 11 października 2011 r., K 16/10, OTK-A 2011, nr 8, poz. 80.
  • Wyrok NSA z 25 kwietnia 2012 r., I OSK 248/12, CBOSA.
  • Wyrok SN z 3 października 2012 r., II CSK 737/11, Legalis 537346.
  • Wyrok SA w Krakowie z 28 marca 2013 r., I ACa 183/13, Legalis 999291.
  • Wyrok SA w Poznaniu z 18 kwietnia 2013 r., APo 6/12, Legalis 2107560.
  • Wyrok SA w Poznaniu, z 7 maja 2013 r., II SA/Po 229/13, Legalis 780829.
  • Wyrok SO w Toruniu z dnia 21 sierpnia 2013 r., VIII Ca 294/13, http://www.orzeczenia. torun.so.gov.pl/details/VIII$0020Ca$0020294$002f13/151025000004003_VIII_ Ca_000294_2013_Uz_2013-08-21_001 [dostęp: 21.07.2019].
  • Wyrok SO w Kaliszu z 21 listopada 2013 r., II Ca 445/13, Legalis 1555509.
  • Wyrok TK z 21 stycznia 2014 r., SK 5/12, OTK-A 2014, nr 1, poz. 2.
  • Wyrok TK z 24 kwietnia 2014 r., SK 56/12, OTK-A 2014, nr 4, poz. 42.
  • Wyrok WSA w Poznaniu z 2 lipca 2014 r., IV SA/Po 223/14, CBOSA.
  • Wyrok ETP C z 16 września 2014 r., 21163/11, Affaire Mansur Yalçin et Autres C. Turquie, HUDOC.
  • Wyrok WSA w Szczecinie z 28 maja 2015 r., . II SA/Sz 1224/14, Legalis 1342934.
  • Wyrok WSA w Warszawie z 25 września 2015 r., II SA/Wa 236/15, Legalis 1363541.
  • Wyrok WSA w Szczecinie z 2 czerwca 2016 r., II SA/Sz 197/16, Legalis 1904622.
  • Wyrok SN z 14 października 2016 r., I CSK 707/15, Legalis 1526342.
  • Postanowienie NSA z 24 listopada 2016 r., II CA 1/16, OSNC 2017, nr 7–8, poz. 90.
  • Wyrok SN z 10 stycznia 2017 r., V CSK 155/16, Legalis 161830.
  • Wyrok WSA w Lublinie z 3 października 2017 r., II SA/Lu 342/17, Legalis 1691734.
  • Wyrok SA w Poznaniu z 29 maja 2018 r., I ACa 1269/17, Legalis 1794190.
  • Wyrok SO w Świdnicy z 13 września 2018 r., II Ca 468/18, http://orzeczenia.swidnica.so.gov. pl/content/$N/155020000001003_II_Ca_000468_2018_Uz_2018-09-13_001 [dostęp: 25.07.2019].
  • Wyrok WSA w Łodzi z 11 grudnia 2018 r., III SA/Łd 710/18, Legalis 1862408.
  • Wyrok SA w Warszawie z 19 grudnia 2018 r., III APo 17/18, Legalis 212318.
  • Druk sejmowy nr 3496, Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3496 [dostęp: 19.09.2020].