Afet Yönetiminde Yerel Yönetimlerin Etkinliği: 6 Şubat Depremi Hatay Örneği

İnsan hayatının seyrini önemli ölçüde değiştiren, rutinini bozan afetler öngörülemez olmaları, telafisi güç kayıplara neden olmaları sebebiyle daima akademik çalışmaların başat konuları arasında yer almışlardır. Birçok disiplini ilgilendiren bu çalışmaların gerek afetleri yaşayan toplumların gerekse o toplumları yöneten otoritelerin zararlardan kaçınma, risklerden korunma, kayıpları azaltma gibi hususlarda gerçekleştirdikleri tedbir ve politikalara katkıları yadsınmaz bir gerçektir. Depremler, yıkıcı tesirleri, sebebiyet verdikleri can ve mal kayıpları dikkate alındığında tedbir alınması gereken doğal afetlerin başında gelmektedir. Depremlerin sebebiyet verdikleri zararları minimize etmek noktasında alınacak ve uygulanacak tedbirler çok aktörlü bir yönetim mekanizmasını gündeme getirmektedir. Çoğu kaynakta “afet yönetimi” olarak adlandırılan bu süreçte devletin merkezi idaresi, yerel yönetimler, ulusal ve uluslararası sivil toplum örgütleri ve gönüllü girişimler gibi aktörler yer almaktadır. Depremin gerçekleştiği bölgeyi ekonomik, sosyal ve fiziki bakımdan en iyi tanıyan, ihtiyaçları en iyi bilen, bölgeye en yakın ve ulaşması en hızlı ve kolay olan aktörler şüphesiz yerel yönetimlerdir. Her ne kadar ülkemizde deprem ve afet yönetimi konusunda örgütsel ve kurumsal olarak merkezi yapılanmanın ön planda olduğu görülse de yerel yönetimlerin afet yönetimindeki etkinliği son derce önemli ve kıymetli olarak değerlendirilmektedir.  Yerel yönetimler, sadece kendi bölgelerindeki afet ve depremlere değil; aynı zamanda ülkenin değişik bölgelerindeki vakalara da müdahale etmekte ya da müdahalelere destek olmaktadır. 6 Şubat 2023 sabahında Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen depremlerde en çok yıkım ve kayıp Hatay’da gerçekleşmiştir. Deprem bölgesindekideki insanların enkazdan kurtarılması, sağlık merkezlerine ulaştırılması, barınma, ısınma, gıda ve temiz su temini konularında ilk müdahaleler yerel yönetim kuruluşları tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu konuda sadece bölgedeki değil, ülkenin değişik bölgelerinden gelen yerel yönetim kuruluşlarının özverili çalışmalarına tanıklık edilmiştir. Bu çalışmada Hatay bölgesinde 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremde yerel yönetimlerin faaliyetleri ve depremden zarar gören bölge insanları için geliştirdikleri politika ve çözümlerler değerlendirilmiştir. Vaka analizine dayandırılan çalışmada nitel araştırma tekniklerinden mülakat tekniği seçilmiştir. Mülakat tekniğinde deprem bölgesinden sağlanan veriler sistematik bir sınıflandırmaya tabi tutulduktan sonra doğruluk ve güvenilirliği test edilmektedir. Çalışmada depreme hazırlık, depreme müdahale ve deprem sonrası iyileştirme faaliyetleri noktasında yerel yönetim kuruluşlarının etkinlikleri, destek, deneyim ve öngörüleri değerlendirilmiştir.