Published December 20, 2021 | Version v1
Book chapter Open

Dylematy krajowej energetyki: energia konwencjonalna czy odnawialna?

Creators

  • 1. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

Description

The article draws attention to the specific structure of electricity as currently produced in Poland and the emerging opportunities and barriers to the development of conventional and renewable energy. Significant international regulations are listed, the EU strategic documents and regulations, as well as Polish official strategies and legal regulations that shape the sustainable development of energy in the country. The primary domestic energy resources (hard coal, brown coal, oil, natural gas and coal bed methane) are described and assessed. The National Power System is characterized, giving its strengths and weaknesses. Then, the dilemmas of domestic energy are discussed in respect of the growing problems related to climate change and the actions necessary to reduce greenhouse gas emissions. Specific Polish conditions mean that the country has to develop its own path of energy sector decarbonization.

Files

Gawlik Lidia, Mokrzycki Eugeniusz, Dylematy krajowej energetyki. Energia konwencjonalna czy odnawialna.pdf

Files (297.3 kB)

Additional details

References

  • Decyzja 1230/2003/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. przyjmująca wieloletni program działania w dziedzinie energii. Inteligentna Energia – Europa (2003–2006), Dz.Urz. UE L 176 z 15.07.2009 r., s. 29-36.
  • Decyzja Komisji 2009/548/WE z dnia 30 czerwca 2009 r. ustanawiająca schemat krajowych planów działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych na mocy Dyrektywy 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (notyfikowana jako dokument C(2009) 5174), Dz.Urz. UE L 182 z 15.07.2009 r., s. 33-62.
  • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE, Dz.Urz. UE L 140 z 5.06.2009 r., s. 16-62.
  • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie efektywności energetycznej, zmiany dyrektyw 2009/125/WE i 2010/30/UE oraz uchylenia dyrektyw 2004/8/WE i 2006/32/ WE, Dz.Urz. UE L 315 z 14.11.2012 r., s. 1-56.
  • Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 z dnia 11grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (wersja przekształcona), Dz.Urz. UE L 328 z 21.12.2018 r., s. 82-209.
  • Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 kwietnia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy ‒ Prawo energetyczne, Dz.U. 2019, poz. 755.
  • Obwieszczenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 2 marca 2021 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2040 r. M.P. 2021, poz. 264.
  • Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzony w Kioto dnia 11 grudnia 1997 r., Dz.U. 2005 Nr 203, poz. 1684.
  • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów, Dz.U. 2015, poz. 987.
  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1999 z dnia 11 grudnia 2018. w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 i (WE) nr 715/2009, dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 94/22/WE, 98/70/WE, 2009/31/WE, 2009/73/WE, 2010/31/UE, 2012/27/UE i 2013/30/UE, dyrektyw Rady 2009/119/WE i (EU) 2015/652 oraz uchylenia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 525/2013, Dz.Urz. UE L 328 z 21.12.2018 r., s. 1-77.
  • Uchwała nr 58 Rady Ministrów z 15 kwietnia 2014 r. w sprawie przyjęcia Strategii "Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r.", M.P. 2014, poz. 469.
  • Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, t.j. Dz.U. 2021, poz. 610.
  • Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, t.j. Dz.U. 2021, poz. 724.
  • Communication from the Commission - Energy for the future: renewable sources of energy – White Paper for a Community Strategy and Action Plan, COM(97)599, 26.11.1997.
  • Europejski Zielony Ład. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Bruksela 11.12.2019. COM(2019)640 final, https://eur-lex. europa.eu/legal-content/pl/TXT/?uri=CELEX%3A52019DC0640 [dostęp: 15.06.2021].
  • Green Paper: A European Strategy for sustainable, competitive and secure energy. COM(2006)105, 8.03.2006, https:// europa.eu/documents/comm/green_papers/pdf/com2006_105_en.pdf [dostęp: 15.06.2010].
  • Green Paper: Towards a European strategy for the security of energy supply, COM(2000)769, 29.11.2000, https:// op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/0ef8d03f-7c54-41b6-ab89-6b93e61fd37c/language-en [dostęp: 15.06.2010].
  • Komisja Europejska – Komunikat prasowy: Czysta energia dla wszystkich Europejczyków, czyli jak wyzwolić potencjał wzrostu Europy, Bruksela 30.11.2016, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/IP_16_4009 [dostęp: 14.11.2019].
  • Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Plan działania w zakresie energii do 2050 r, KOM(2011)885, Bruksela, 15.12.2011, https:// eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=COM:2011:0885:FIN [dostęp: 15.06.2021].
  • Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Strategia ramowa na rzecz stabilnej unii energetycznej opartej na przyszłościowej polityce w dziedzinie klimatu, KOM(2015)80, Bruksela 25.02.2015, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:52015DC0080 [dostęp: 15.06.2021].
  • Konkluzje Rady Europejskiej w sprawie ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030, EUCO 169/14, SN 79/14, Bruksela 23.10.2014, http://igpx.chronmyklimat.pl/content/files/2016/Konkluzje_w_sprawie_ram_ polityki_klimatyczno-energetycznej_do_roku_2030.pdf [dostęp: 15.06.2021].
  • Krajowy Plan na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030. Założenia i cele oraz polityki i działania, wer. 4.1 z 18.12.2019 r., https://www.gov.pl/attachment/cc8f04a0-3a59-4456-a2a8-ea5e51c7eb95 [dostęp: 30.12.2019].
  • Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, Warszawa 2015, https://www.cire.pl/ item,115382,1,0,0,0,0,0,projekt-narodowego-programu-rozwoju-gospodarki-niskoemisyjnej-skierowany-dokonsultacji- publicznych.html [dostęp: 15.11.2019].
  • Polityka energetyczna Polski do 2025 r., Warszawa 2005, https://www.cire.pl/item,15970,2,0,0,0,0,0,politykaenergetyczna- polski-do-2025-roku.html [dostęp: 15.06.2021].
  • Polityka energetyczna Polski do 2030 r., Warszawa, 10.11.2009, http://nfosigw.gov.pl/download/gfx/nfosigw/pl/ nfoopisy/1328/1/4/polityka_energetyczna_polski_do_2030r.pdf [dostęp: 15.06.2021].
  • Polityka energetyczna Polski do 2040 r. (PEP2040) - projekt w. 1.2 – 23.11.2018, Ministerstwo Energii, Warszawa 2018, https://www.gov.pl/attachment/ba2f1afa-3456-424d-b3bf-0de5a639849e [dostęp: 15.11.2019].
  • Polityka energetyczna Polski do 2040 r., projekt w.2.1 – 08.11.2019, Ministerstwo Energii, Warszawa 2019, https:// www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/zaktualizowany-projekt-polityki-energetycznej-polski-do-2040-r [dostęp: 15.12.2019].
  • Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Załącznik 1. Ocena realizacji poprzedniej polityki energetycznej państwa – projekt w. 2.1 – 08.11.2019, Ministerstwo Energii, Warszawa 2019, https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/ zaktualizowany-projekt-polityki-energetycznej-polski-do-2040-r [dostęp: 15.12.2019].
  • Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Załącznik 2. Wnioski z analiz prognostycznych dla sektora paliwowoenergetycznego. Projekt w.2.1 – 08.11.2019, Ministerstwo Energii, Warszawa 2019, https://www.gov.pl/web/ aktywa-panstwowe/zaktualizowany-projekt-polityki-energetycznej-polski-do-2040-r [dostęp: 15.12.2019].
  • Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Warszawa 2021.
  • Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Załącznik 1. Ocena realizacji poprzedniej polityki energetycznej państwa. Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Warszawa 2021.
  • Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Załącznik 2. Wnioski z analiz prognostycznych dla sektora energetycznego. Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Warszawa 2021
  • Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Załącznik 3. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko projektu Polityki energetycznej Polski do 2040 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Warszawa 2021.
  • Prognoza pokrycia zapotrzebowania szczytowego na moc w latach 2016–2035, PSE S.A., Konstancin-Jeziorna 2016, https://www.pse.pl/-/prognoza-pokrycia-zapotrzebowania-szczytowego-na-moc-w-latach-2016-2035 [dostęp: 13.11.2019].
  • Projekt Polityki energetycznej Polski do 2050 roku – wer. 06, Warszawa 08.2015, https://www.cire.pl/ item,115349,2,0,0,0,0,0,projekt-polityki-energetycznej-polski-do-2050-roku.html [dostęp: 13.11.2019].
  • Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. UN general Assembly 42th session 4.08.1987. A/42/427, https://digitallibrary.un.org/record/139811 [dostęp: 18.05.2021].
  • Scenariusz odniesienia (ODN) Obecna sytuacja i prognozy przy politykach i środkach istniejących pod koniec 2017 r. Załącznik 1. do Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030, wer. 5.2 z 18.12.2019 r., https:// www.gov.pl/attachment/f2bbdcbf-f3c1-433f-bb8c-3c0c066c5f50 [dostęp: 30.12.2019].
  • Scenariusz polityki energetyczno-klimatycznej (PEK). Ocena skutków planowanych polityk i środków. Załącznik 2. do Krajowego planu na rzecz energii i klimatu na lata 2021–2030, wer. 5.2 z 18.12.2019 r. https://www.gov.pl/ attachment/b77eba27-74f0-47af-8899-7aa04c0379d1 [dostęp: 30.12.2019].
  • Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r., Warszawa 04.2014, http://kigeit.org. pl/FTP/PRCIP/Literatura/008_3_Strategia_Bezpieczenstwo_Energetyczne_i_Srodowisko_2020.pdf [dostęp: 15.06.2021].
  • Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.), Warszawa 2017, https:// www.gov.pl/documents/33377/436740/SOR.pdf [dostęp: 15.06.2021].
  • White Paper. European transport policy to 2010: time to decide, COM(2001)370, 12.09.2001, https://ec.europa. eu/transport/sites/default/files/themes/strategies/doc/2001_white_paper/lb_com_2001_0370_en.pdf [dostęp: 15.06.2021].
  • Alternatywna polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Raport dla osób podejmujących decyzje, Instytut na Rzecz Ekorozwoju. Eko-Herkules, Warszawa 2009.
  • Gawlik L. (red.), Węgiel dla polskiej energetyki w perspektywie 2050 roku – analizy scenariuszowe, GIPH, Katowice 2013.
  • Gawlik L., Lorenz U., Ile węgla kamiennego dla energetyki?, "Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal" 2014, t. 17, nr 3, s. 19-32.
  • Gawlik L., Mokrzycki E., Scenariusze wykorzystania węgla w polskiej energetyce w świetle polityki klimatycznej Unii Europejskiej, "Przegląd Górniczy" 2014, t. 70, nr 5 (1098), s. 1-8.
  • Gawlik L., Mokrzycki E., Znaczenie paliw kopalnych w transformacji energetycznej Polski, w: Jasiński P., Połecki Z. (red.), Materiały XXIV Konferencji Naukowo-Technicznej Rynek Energii Elektrycznej REE2018 – Aktualne Wyzwania, Politechnika Lubelska, Oddział Lubelski Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Kazimierz Dolny 2018, s. 131-145, http://www.ree.lublin.pl/index.php/poprzednie-konferencje/materialy-ree-2018 [dostęp: 30.05.2021].
  • Gawlik L., Mokrzycki E., Uliasz-Bocheńczyk A., Zasoby pierwotnych nośników energii w Polsce, w: J. Tarajkowski (red.), Czynnik ENERGIA w polityce gospodarczej, PTPN, Poznań 2010, s. 13-40.
  • Lecomte T., Ferrería de la Fuente J.F., Neuwahl F., Canova M., Pinasseau A., Jankov I., Brinkmann T., Roudier S., Sancho L.D., Best Available Techniques (BAT). Reference Document for the Large Combustion Plants. Industrial Emissions Directive 2010/75/EU (Integrated Pollution Prevention and Control), Joint Research Centre (European Commission), Luxembourg 2017, https://www.doi.org/10.2760/949.
  • Nieć M. (red. i oprac.), Metodyka dokumentowania złóż kopalin stałych. Część IV. Szacowanie zasobów. Ministerstwo Środowiska, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Kraków 2012.
  • Rabiej S., Wachnicki C., Poradnik. Ochrona środowiska w gospodarce gminy. Instalacje. Technologie. Prawo, Medium, Warszawa 2007.
  • Statystyka elektroenergetyki polskiej 2017, Agencja Rynku Energii, Warszawa 2018.
  • Szuficki M., Malon A., Tymiński M. (red.), Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31.12.2018, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Państwowa Służba Geologiczna, Warszawa 2019.
  • Financing the green transition: The European Green Deal Investment Plan and Just Transition Mechanism, https:// ec.europa.eu/regional_policy/en/newsroom/news/2020/01/14-01-2020-financing-the-green-transition-theeuropean- green-deal-investment-plan-and-just-transition-mechanism [dostęp: 15.01.2020].
  • Po węglu czas na gaz. Cios z Brukseli w polskie firmy, https://www.wnp.pl/wiadomosci/357161.html [dostęp: 15.11.2019].
  • Zestawienie danych ilościowych dotyczących funkcjonowania KSE w 2018 roku, https://www.pse.pl/dane-systemowe/ funkcjonowanie-rb/raporty-roczne-z-funkcjonowania-kse-za-rok/raporty-za-rok-2018 [dostęp: 17.04.2019].