Right-wing violence after 1989 in German prose: generationality versus intersectionality

Description

Other (German)

Allgemeine Beschreibung
Diese Datenbank begleitet das vom polnischen Nationalen Wissenschaftszentrum (NCN, Miniatura, Nr. 2024/08/X/HS2/00396) finanzierte Forschungsprojekt Rechte Gewalt nach 1989 in deutscher Prosa: Generationalität versus Intersektionalität. Die Daten wurden von Dominika Gortych identifiziert, katalogisiert und ausgewertet. Die Struktur der Datenbank, einschließlich des Standardisierungsprotokolls, wurde in Zusammenarbeit von Dominika Gortych und Cezary Rosiński entwickelt. Der Datensatz stellt das erste strukturierte Korpus deutschsprachiger Gegenwartsliteratur dar, das nach 1990 entstanden ist und sowohl die historische Analyse als auch die digitale Forschung zur Untersuchung literarischer Darstellungen von rechtsideologisch motivierter Gewalt unterstützen soll.
Dieses Phänomen, das für die Zeit kurz nach dem politischen Umbruch 1989/1990 charakteristisch ist und als „Baseballschlägerjahre” bezeichnet wird, wurde in der Literatur vor allem unter dem Aspekt der generationellen und subkulturellen Erfahrungen ostdeutscher Jugendlicher reflektiert. Diese Rahmung des Themas, die mit einem Interesse vor allem an den Gewalttätern einhergeht, weicht jedoch langsam einer intersektionalen Perspektive, die die Erfahrungen von Opfern aus marginalisierten Gruppen in den Vordergrund stellt.
Der Datensatz umfasst 113 Prosatexte, die zwischen 1990 und 2025 in deutscher Sprache veröffentlicht wurden. Jedem Datensatz wurde ein eindeutiger Identifikator zugewiesen und mit 18 standardisierten Metadatenfeldern beschrieben. Dazu gehören bibliografische Informationen (Autor, Titel, Erscheinungsort und -datum, Verlag), die Genreklassifizierung der Texte und die Klassifizierung der Erzählperspektiven (generationell, intersektional, andere), Informationen über Gewalttypen und ihre ideologischen Kontexte sowie die Klappentexte und Zusammenfassungen der wichtigsten Rezensionen. 
Alle Metadaten wurden manuell kuratiert und normalisiert. Die Personennamen wurden im gesamten Datensatz standardisiert und mit persistenten, verknüpften Wikidata-Identifikatoren ergänzt, sofern diese verfügbar waren. Die geografischen Daten wurden mit GeoNames-URIs versehen, um die Interoperabilität zu gewährleisten und eine künftige Integration in Kartierungs- oder Netzwerkanalyse-Tools zu ermöglichen.

Prozess der Quellenidentifizierung
Die Werke wurden durch eine Kombination von folgenden Maßnahmen identifiziert:
(1) Lokale Bibliotheksrecherchen in der Staatsbibliothek Berlin und online in der Deutschen Nationalbibliothek;
(2) eine automatische Suche nach relevanten Einträgen in perlentaucher.de, einem digitalen Katalog veröffentlichter Texte mit Verweisen auf Paratexte und Pressespiegel. Die Ergebnisse dieser Suche wurden durch manuelle Recherchen im GVK-Katalog (Gemeinsamer Verbundkatalog) und im Katalog der Deutschen Nationalbibliothek überprüft.

Analytischer Wert
Der Datensatz ist der erste umfassende Metadatenkorpus ausgewählter literarischer Texte, die sich mit dem Thema rechtsideologisch motivierter Gewalt auseinandersetzen. Mithilfe der Datenbank können die ideologischen Kontexte dieser Gewalt in der zeitgenössischen deutschen Prosa bestimmt werden (z. B. Neonazismus, Rassismus, Antifeminismus, Homophobie). Darüber hinaus ist es möglich, die Charakteristika der Autor:innen (Bio- und bibliographische Daten) sowie die Produktions- und Rezeptionsbedingungen der jeweiligen Literatur zu ermitteln. Die gesammelten Daten erlauben es, die Beziehungen zwischen den problematischen Texten, den Autor:innen und den literarischen Institutionen nachzuvollziehen. Mithilfe der Daten kann unter anderem die Forschungshypothese zu den bisher nicht definierten Tendenzen der deutschen Gegenwartsliteratur im Kontext rechtsideologisch motivierter Gewalt (und deren Typologie) überprüft werden.
 
Datenformat
Die Datenbank wurde in der Terse RDF Triple Language (TTL) mit angehängten Metadaten und Identifikatoren veröffentlicht, um eine bessere Einhaltung der FAIR-Prinzipien zu gewährleisten.

Lizenzierung und Zugang
Der Datensatz wird unter der Lizenz [Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)] veröffentlicht und entspricht den FAIR-Datenprinzipien (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable). Die Daten sind für die wissenschaftliche Weiterverwendung unter Angabe der Quelle frei verfügbar.

Other (Polish)

Ogólny opis
Niniejsza baza danych towarzyszy projektowi badawczemu Przemoc prawicowa po 1989 r. w niemieckiej prozie: pokoleniowość a intersekcjonalność (NCN, Miniatura, nr 2024/08/X/HS2/00396). Dane zostały zidentyfikowane, skatalogowane i przeanalizowane przez Dominikę Gortych. Struktura bazy danych, w tym protokół standaryzacji, zostały opracowane wspólnie przez Dominikę Gortych i Cezarego Rosińskiego. Zbiór danych stanowi pierwszy uporządkowany korpus współczesnej literatury niemieckojęzycznej powstałej po roku 1990, zaprojektowany w celu wsparcia zarówno analizy historycznej, jak i badań cyfrowych w studiach nad literackimi reprezentacjami przemocy motywowanej ideologią prawicową.
Zjawisko to, charakterystyczne dla okresu tuż po przełomie politycznym 1989/1990 r. i określane mianem „Baseballschlägerjahre” znalazło odzwierciedlenie w literaturze głównie w kontekście doświadczenia pokoleniowego i subkulturowego, będącego udziałem młodzieży wschodnioniemieckiej. Takie ujęcie tej tematyki, idące w parze z zainteresowanie głównie sprawcami przemocy, powoli ustępuje perspektywie intersekcjonalnej, w której do głosu dochodzą doświadczenia ofiar reprezentujących grupy marginalizowane.
Zbiór danych obejmuje 113 tekstów prozatorskich wydanych oryginalnie w języku niemieckim w latach 1990-2025. Każdemu rekordowi przypisano unikalny identyfikator i opisano za pomocą 18 standardowych pól metadanych. Obejmują one informacje bibliograficzne (autor_ka, tytuł, miejsce i data publikacji, wydawca), klasyfikację gatunkową tekstów oraz klasyfikację perspektyw narracyjnych (pokoleniowość, intersekcjonalność, inne), informację o rodzajach przemocy i jej ideologicznych kontekstach, a także teksty reklam wydawniczych oraz streszczenia najważniejszych recenzji.
Wszystkie metadane zostały ręcznie wyselekcjonowane i znormalizowane. Nazwy osobowe zostały znormalizowane w całym zbiorze danych i uzupełnione o powiązane trwałe identyfikatory Wikidata, jeśli były dostępne. Dane geograficzne są oznaczone identyfikatorami URI Wikidata w celu zapewnienia interoperacyjności i przyszłej integracji z narzędziami do mapowania lub analizy sieci.

Proces identyfikacji źródeł
Teksty zostały zidentyfikowane poprzez połączenie:
(1) Miejscowych kwerend bibliotecznych w Bibliotece Państwowej w Berlinie oraz online w Niemieckiej Bibliotece Narodowej (Deutsche Nationalbibliothek);
(2) Automatyczne wyszukiwanie odpowiednich haseł w serwisie perlentaucher.de, stanowiącym katalog cyfrowy wydanych tekstów wraz z odniesieniami do paratekstów oraz recenzji prasowych; kontrola wyników automatycznego wyszukiwania nastąpiła poprzez ręczne wyszukiwanie w katalogu GVK (Gemeinsamer Verbundkatalog) oraz katalogu Niemieckiej Biblioteki Narodowej (Deutsche Nationalbibliothek).

Wartość analityczna
Zbiór danych stanowi pierwszy tak obszerny korpus metadanych wyselekcjonowanych tekstów literackich poświęconych zagadnieniu przemocy motywowanej ideologią prawicową. Baza danych umożliwia zdefiniowanie ideologicznych kontekstów tej przemocy we współczesnej prozie niemieckiej (np. neonazizm, rasizm, antyfeminizm, homofobia) oraz pozwala określić charakterystykę osób autorskich (dane bio- i bibliograficzne), jak i warunków produkcji i recepcji odnośnej literatury. Zgromadzone dane umożliwiają śledzenie zależności między problematyką tekstów, osobami autorskimi i instytucjami literackimi. Dane pozwalają między innymi na weryfikację hipotezy badawczej, odnoszącej się do dotychczas niedookreślonych tendencji współczesnej literatury niemieckiej w kontekście przemocy motywowanej ideologią prawicową (i typologii tejże).

Format danych
Baza danych została opublikowana w języku Terse RDF Triple Language (TTL) z dołączonymi metadanymi i identyfikatorami, aby zapewnić większą zgodność z zasadami FAIR.

Licencjonowanie i dostęp
Zbiór danych jest publikowany na licencji [Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0)] i jest zgodny z zasadami FAIR (Findable, Accessible, Interoperable, Reusable). Dane są swobodnie dostępne do ponownego wykorzystania w celach naukowych z podaniem źródła.