Çölyak Hastalığı Olan Çocuklarda Pubertal Zamanlamanın Değerlendirilmesi

Amaç: Çölyak Hastalığın (ÇH)’da puberte bozuklukları gözlenmektedir. Çalışmamızda ÇH tanılı çocuk ve adolesanlarda pubertal gelişim evrelerini, pubertal evrelemeye göre laboratuvar parametrelerini ve antropometrik ölçümleri değerlendirmeyi amaçladık. 

Materyal-Metot: Çalışma kesitsel özellikte düzenlenmiş olup, 01.10.2022-31.12.2022 tarihleri arasında Adana Şehir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Gastroenteroloji 1 Polikliniğin’e başvuran, 7-16 yaş arası, ÇH tanılı hastalar dahil edilmiştir. Olguların Tanner evreleri ve hormonal parametreleri kaydedilmiştir.

Bulgular: Çalışmaya alınan 108 hastadan 39’u erkek (%36,1), 69’u kız cinsiyetindeydi (%63,9). Olguların 52’si (%48,1) Tanner evre 1 iken, 15’i (%13,9) Tanner evre 2, 11’i (%10,2) Tanner evre 3, 7’si (%6,5) Tanner evre 4 ve 23’ü (%21,3) Tanner evre 5’teydi. Olguların ortalama yaşı 10,7±3,5 yıl, ortalama izlem süresi 3,7±2,5 yıl idi. Cinsiyetler göre ayrıldığında erkek çocuklarda boy ortanca 10,5 persentil (p) (0.01-94.1) iken, ağırlık 8,5 p (0,01-98,8), kız çocuklarda boy ortanca 21,7 p iken (0,01-96,2) ağırlık 13,6 p (0,01-99,9) saptandı. Hasta grupları pubertal evrelere göre prepubertal ve pubertal olarak sınıflandırıldığında hastaların %51,9 (n= 56)’u pubertal evrede, %48,1 (n:52)’i ise prepubertal evrede idi. Pubertal olan olguların prepubertal grupta olan olgulara göre vitamin B12, folat, ferritin değerlerinin daha düşük olduğu saptandı (sırasıyla p=0.034, p<0.001, p=0.039). Yapılan değerlendirmeye göre puberte evreyi tahmin etmede orta kol çevresi (OKÇ) kesim noktası 19,8 cm ve üstünde olmasının duyarlılığı % 86,5, özgüllüğü % 78,6 olarak bulundu (p<0.001). Adet gören hastalarda ortalama menarş yaşı: 12 ±1,09 ile normal aralıktaydı.

Sonuç: ÇH’ler puberte gecikmesi açısından risk altında olsa da çalışmamızda pubertal bulgularda gecikme veya gonadal yetmezlik saptanmamıştır. Malnutrisyon taraması açısından önemi olan OKÇ’nin, pubertenin başlangıcını tahmin etme açısından da önemli olacağı gösterilmiştir. Ayrıca özellikle pubertal dönemde vitamin ihtiyaçlarının artması nedeniyle bu hastalarda kan düzeylerinin yakın monitörizasyonu gerektiğini düşünmekteyiz.