Kahramanmaraş'ta Kırba Yapımı

Divanü Lügatü Türk’te “Kırba” Könek kelimesine karşılık verilmiş, matara ve su tulumu olarak açıklanmıştır, aynı zamanda “Bıtık” kelimesinin karşılığı olarak da görülmektedir. Deriden yapılan tulum şeklinde su taşımak için kullanılan bir su kabıdır. Anadolu Türkmenlerinin farklı boylarda yaptığı Kırba, müzelerde ve halen yapımı devam eden Kahramanmaraş’taki örneklerine bakıldığında, en küçüğüne kırba, bir büyüğüne Kalaz, en büyük boyuna ise Yanlık denildiği görülmektedir. Göçlerin yapıldığı, yaylalara çıkıldığı ve savaşların at üzerinde yapıldığı zamanlarda, suyun taşınması ve muhafaza edilmesinin oldukça önemli olduğu bilinmektedir. Sonraları saka tulumu olarak ta isimlendirilen Kırba, tulum şeklinde taşınması kolay ve suyu bozulmadan taşımaya yarayan bir eşya olarak önem arz etmiştir. Maraş derisi kullanılarak üretilen Kırba, bitkisel tabaklama ile elde edilen organik deriden yapıldığı için, günümüzde de köylerde ve yaylalarda içerisine su koyulup kullanılmaya devam edilmektedir.

Bu çalışmada Maraş derisi kullanılarak üretilen Kırbanın yapım aşamaları fotoğraflanarak, ustaların bilgilerinden ve erişilebilinen farklı kaynaklardan faydalanılmış, Kırbanın yapımı incelenmiştir. Bu çalışma kaybolmaya yüz tutmuş kültürel değerimizin yaşatılmasını sağlamak, gelecek kuşaklara aktarılmasına katkıda bulunmak ve benzeri çalışmalara kaynak oluşturması açısından önemlidir.

Anahtar Kelimeler: Kırba, Deri, Kahramanmaraş