İstanbul Merkez Efendi Külliyesi Haziresi Hattat İmzalı Mezar Taşları

Merkez Efendi Külliyesi Haziresi İstanbul’un önemli ziyâret mekânlarından biri olan Merkez Efendi’nin (ö.1552) türbe ve tekkesi etrafında gelişmiştir. Mevcut şâhidelerden hareketle XVIII. yüzyılın ortalarından itibaren defin yapılmaya başlandığı görülmektedir. Gerek Osmanlı gerekse Cumhuriyet dönemlerinde yoğun defin yapılan bir hazire olmuştur. Bundan dolayı haziredeki mezarların yarısı Cumhuriyet dönemine aittir. Her ne kadar bir tekke haziresi şeklinde oluşumuna başlamış olsa da toplumun farklı meslek, sınıf ve tabakalarından kişiler de buraya defnedilmiştir. Hazirenin gelişimini Merkez Efendi Tekkesi’nin Osmanlı dönemi İstanbul’unda Sünbül Efendi Tekkesi’nden sonra Halvetî-Sünbülîliğin ikinci önemli merkezi olması etkilemiştir. Ayrıca Cumhuriyet döneminde Kenan Rıfâî’nin (ö. 1950) ve sonrasında müntesiplerinin buraya defnedilmesi hazirenin günümüze kadar gelişimini devam ettirmesini sağlamıştır. Böylece iki yüz yirmi dört mezarın bulunduğu büyük bir hazire meydana gelmiştir. Hazirelerde bulunan taşlar farklı açılardan değerlendirmelere tabi tutulan araştırmalara konu olabilmektedir. Çalışmamız ise hazirede bulunan hattat imzalı mezar taşları üzerine yoğunlaşmıştır. Hazirede on bir ayrı hattata ait yirmi altı mezarda imza tespit edilmiştir. Burada imzası bulunan hattatlar arasında Sâmi [Efendi], Mahmud Cemâleddin, Emin [Efendi], Sû’ud, Halim [Özyazıcı] , Hâmid [Aytaç], Aydın [Yüksel], Kemal [Batanay] ve Nuri [Efendi] bulunmaktadır. Haziredeki hattat imzalı mezar kitabelerinin tamamı incelenerek hem sanat tarihi hem de hat tarihi açısından Merkez Efendi Hazire’sinin önemi belirlenmeye çalışılmıştır.