John Pecham's dispute with Thomas Aquinas at the University of Paris – Causes and Effects

Celem artykułu jest analiza XIII-wiecznego sporu, jaki zaistniał między Janem Pechamem a Tomaszem z Akwinu, dotyczącego problematyki jedności formy substancjalnej. Prawdopodobnie był to jedyny spór, w którym Tomasza z Akwinu musiał osobiście bronić jednego ze swoich fundamentalnych poglądów z zakresu metafizyki przed zgromadzeniem uczonych Uniwersytetu Paryskiego. Choć jest to zagadnienie ściśle metafizyczne, rozpatrywane było przede wszystkim w kontekście ontycznego statusu ciała Chrystusa między śmiercią a zmartwychwstaniem. Teologiczną kwestią było również zagadnienie relikwii ciał świętych. Artykuł będzie próbą zrewidowania stanu badań dotyczących możliwych przyczyn, przebiegu i skutków średniowiecznego sporu rozpoczętego w roku 1270 na Uniwersytecie Paryskim. Sama zaś problematyka jedności i wielości form w człowieku pozostawała do początku XIV jedną z najbardziej dominujących w sporach średniowiecznych. Zaprezentowane badania pomijają rozległą problematykę argumentacji filozoficznej na rzecz analizy historycznych zależności (m.in. przynależności do dwóch różnych zakonów) oraz charakterystyki poszczególnych postaci tego sporu. Przede wszystkim przybliżenie sylwetki Jana Pechama, czyli tego, co wiemy o samym arcybiskupie i jego działalności, może być pomocne w ustaleniu przebiegu samego sporu. Niemniej analizowane kwestie nadal pozostają tematem dyskusji mediewistów. Źródeł i świadectw dotyczących samego przebiegu słynnego wydarzenia na Uniwersytecie Paryskim jest niewiele. Co więcej, przedstawiają one sprzeczne wersje. Dysponujemy dwoma przekazami (wersja Pechama i Bartłomieja z Kapui), oraz relacją Rogera Marstona, która błędnie była odnoszona do tego zdarzenia. Pozostaje kilka faktów, niedotyczących bezpośrednio interesującego nas wydarzenia, ale mogących przybliżyć prawdopodobny jego przebieg. Przypuszczalnie inicjatorem tego sporu był Jan Pecham. Kwestią sporną wśród mediewistów pozostaje jedynie jego zaangażowanie w całą sprawę, jak również charakter formalny tego wydarzenia.