Published December 30, 2016 | Version v1
Journal article Open

Metabasis: kilka słów o apostrofie [Metabasis: a Few Words about Apostrophe]

Creators

  • 1. Uniwersytet Jagielloński, Kraków

Description

The main aim of the paper is to make some remarks on apostrophe (aversio), its figurative nature and discursive functions. The figure of rhetorical address to some person other than judge has many affinities with other linguistic or stylistic devices, for instance exclamation, a rhetorical question, animation, personification, aposiopesis, prosopopoeia. As a rhetorical aversion it remains always involved in a communicative context. Using many modes of figuration, apostrophe conveniently gives the poet an opportunity to modulate his poetic voice. Then, it seems to be a mark of invested passion or sublime poetry.
The considerations on apostrophe are concentrated on three issues: forms and meanings of this figure in rhetorical tradition (Quintilian, Górski, Keckermann, Stanisław Kostka Potocki, Euzebiusz Słowacki), idea of apostrophe as a central figure of post-Enlightenment poetry (Jonathan Culler), and its role in a poetic invocation (for example of Jan Kochanowski’s Latin ode to Henryk Walezy and stanza addressed to ‘Heavenly Muse’ in Torquato Tasso and Piotr Kochanowski).

Files

4. 2016-XXII-Ryczek.pdf

Files (289.9 kB)

Name Size Download all
md5:6b49b8b248dfe97a0baa84df4a5641af
289.9 kB Preview Download

Additional details

References

  • Alpers P., Apostrophe and the Rhetoric of Renaissance Lyric, "Representations" 122, 1 (2013).
  • Brzozowski J., Muza epopei: fragment dziejów toposu, "Pamiętnik Literacki" 1984, nr 4 (75).
  • Buszewicz E., Forma gatunkowa ody w łacińskiej poezji Jana Kochanowskiego (Lyricorum libellus), "Terminus" 2014, t. 16, z. 1 (30).
  • Culler J., Apostrophe, w: idem, The Pursuit of Signs: Semiotics, Literature, Deconstruction, wyd. 2, London- New York 2001.
  • Dante, Divina Commedia, wstęp I. Borzi, komentarz i oprac. G. Fallani i S. Zennaro, Roma 2009.
  • Findlay L.M., Culler and Byron on Apostrophe and Lyric Time, "Studies in Romanticism" 24, 3 (1985).
  • Fish S., Literatura w czytelniku: stylistyka afektywna, tłum. M.B. Fedewicz, "Pamiętnik Literacki" 1983, nr 1.
  • Górski J., De figuris, tum grammaticis, tum rhetoricis libri quinque, nunc recens aediti, Kraków 1560.
  • Glomski J., Historiography as Art. Jan Kochanowski's Lyricorum libellus (1580), w: Renaissance Culture in Context. Theory and Practice, red. J.R. Brink, W.F. Gentrup, Aldershot 1993.
  • Głombiowska Z., Łacińska i polska muza Jana Kochanowskiego, Warszawa 1988.
  • Goyet F., The Meaning of Apostrophè in Longinus's "On the Sublime", w: Translations of the Sublime: The Early Modern Reception and Dissemination of Longinus' "Peri Hupsous" in Rhetoric, the Visual Arts, Architecture and the Theatre, red. C. van Eck, S. Bussels, M. Delbeke, J. Pieters, Leiden-Boston 2012.
  • Grzeszczuk S., "Gofred abo Jeruzalem wyzwolona" Piotra Kochanowskiego. O staropolskiej epopei narodowej, Kraków 1967.
  • Kates J.A., Tasso and Milton: The Problem of Christian Epic, Toronto 1983.
  • Keckermann B., Systema rhetoricae, in quo artis praecepta plane et methodice traduntur et tota simul ratio studii eloquentiae tam quoad epistolas et colloquia familiaria, quam quoad orationes conformatur modusque ostenditur et oratores dextre legendi et resolvendi, denique locos communes oratorios concinnandi, Anno Christi MDCVI privatim propositum in Gymnasio Dantiscano a Bartholomaeo Keckermanno philosophiae ibidem professore. Cum rerum et verborum indice copiosissimo, Hanau 1608.
  • Kochanowski J., Elegiarum libri quattuor, eiusdem Foricenia, sive epigrammatum libellus, Kraków 1584.
  • Kochanowski J., Lyricorum libellus, Kraków 1580.
  • Kloch Z., Stanisław Kostka Potocki o języku i stylu. Rekonesans badawczy, "Pamiętnik Literacki" 1986, nr 4.
  • Lausberg H., Retoryka literacka. Podstawy wiedzy o literaturze, tłum. i oprac. A. Gorzkowski, Bydgoszcz 2002.
  • Lullio A., De oratione libri septem, quibus non modo Hermogenes ipse totus verumentiam quicquid fere a reliquis Graecis ac Latinis de arte dicendi traditum est, suis locis aptissime explicatur, Basileae 1558.
  • Neale D., Romantic Aversions: Apostrophe Reconsidered, "English Literary History" 59 (1991).
  • Ryczek W., Antystrofa dialektyki. Teoria retoryczna Bartłomieja Keckermanna, Warszawa-Toruń 2016.
  • Ryczek W., Libertas dicendi. Z genealogii pojęcia parezji, "Teksty Drugie" 2012, nr 3.
  • Słowacki E., Uwagi powszechne nad językami, sztuką pisania i postaciami mowy, w: idem, Dzieła z pozostałych rękopisów ogłoszone, t. I, Wilno 1824.
  • Tasso T., Gerusalemme liberata, oprac. M. Savini, wstęp F. Olivi, Roma 1995.
  • Tasso T., Goffred abo Jeruzalem wyzwolona Torquata Tassa, przekładania Piotra Kochanowskiego, sekretarza Jego Królewskiej Mości, Kraków 1618.
  • Treip M.A., Allegorical Poetics and the Epic: The Renaissance Tradition to Paradise Lost, Lexington 1994.
  • Usher S., Apostrophe in Greek Oratory, "Rhetorica" 28, 4 (2010).
  • Waters W., Poetry's Touch: On Lyric Address, Ithaca-London 2003.
  • Weintraub W., Jan Kochanowski i Joannes Cochanovius: dwóch świadków historii, w: Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Z. Stefanowska, J. Sławiński, Warszawa 1978.
  • Weintraub W., Recepcja "Jerozolimy wyzwolonej" w Polsce i na Zachodzie, w: W kręgu "Gofreda" i "Orlanda". Księga pamiątkowa sesji naukowej Piotra Kochanowskiego (w Krakowie, dnia 4-6 kwietnia 1967 r.), red. S. Pigoń, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.
  • Wergiliusz, Eneida, to jest o Eneaszu Trojańskim ksiąg dwanaście, tłum. A. Kochanowski, Kraków 1590.
  • Zatti S., Epic in the Age of Dissimulation: Tasso's "Gerusalemme liberata", w: Renaissance Transactions: Ariosto and Tasso, red. V. Finucci, Durham-London 1999.