Problem gatunku Opowiadań kołymskich Warłama Szałamowa a ich edycje w języku polskim [The issue of genre of The Kolyma Tales by Varlam Shalamov, and their Polish language editions]
Description
The article discusses the translations and the history of publishing of The Kolyma Tales in Poland, from the first underground booklets released in the 1980s which contained merely a dozen or so stories selected from the famous London publication, Колымские рассказы, published by Mikhail Heller in 1978. They were the first presentations of the work. Thus, for translators, it was essential that such important pieces reached the Polish reader as quickly as possible, at least in excerpts. One of the translators, Stefan Wodnik (born Adam Bal), took on the task of rendering a significantly larger selection of the stories accessible, but it was still not the entirety. In the introduction, he carried out an interpretation of Shalamov’s work, combined with the justification of his own translational choices, including the necessity to reorganise the order of many of the stories in relation to their London original. It was only the next translator, engineer Juliusz Baczyński, who had not up to then been professionally involved in translating, who rendered the entire London tome. In Poland, it is still considered the full translation of The Kolyma Tales by Varlam Shalamov, although, as we know today, it diverts significantly from the author’s version in its selection and organisation of individual stories. His translation was very highly regarded by, among others, Gustaw Herling-Grudziński, a distinguished writer and prominent expert of gulag literature and the works of Shalamov himself.
Проблема жанра Колымских рассказов Варлама Шаламова и их польскоязычные издания
В статье рассматриваются переводы и издания Колымских рассказов Варлама Шаламова в Польше, начиная с первых нелегальных сборников, вышедших в 80-е годы и состоявших всего лишь из нескольких рассказов, взятых из опубликованного Михаилом Геллером знаменитого лондонского сборника Колымские рассказы 1978 года. Это были первые публикации произведения Шаламова, поэтому для переводчиков важнее всего было как можно скорее сделать его доступным польскому читателю, пусть даже во фрагментах. Один из переводчиков, Стефан Водник (настоящее имя – Адам Баль) предпринял попытку показать гораздо более обширный материал, но и это было не все. Во вступлении он интерпретировал произведение Шаламова и обосновывал свои переводческие решения, в том числе, изменение последовательности многих рассказов по сравнению с лондонским изданием. Только следующий переводчик, Юлиуш Бачинский, до этого не занимавшийся переводом профессионально, перевел весь лондонский сборник, который до сих пор функционирует в Польше как полный перевод Колымских рассказов Варлама Шаламова, несмотря на то, что, как сегодня известно, он во многом отличается от авторской версии по выбору и составу отдельных рассказов. Этот перевод очень высоко оценил, в том числе, выдающийся писатель и знаток лагерной литературы и творчества самого Шаламова Густав Герлинг-Грудзинский.
Files
11. 2018-XXIV-Apanowicz.pdf
Files
(2.0 MB)
Name | Size | Download all |
---|---|---|
md5:a62364fe12115ac40452f674de7b1a9a
|
2.0 MB | Preview Download |
Additional details
References
- Apanowicz F., "Nowa proza" Warłama Szałamowa. Problemy wypowiedzi artystycznej, Gdańsk 1996.
- Apanowicz F., Soszestwije w ad (Obraz Troicy w "Kołymskich rasskazach"), w: Szałamowskij sbornik, wyp. 3, pod red. W.W. Jesipowa, Wołogda 2002.
- Bałaszowa T., Spory o "nowom romanie", "Woprosy litieratury" 1963, nr 12.
- Bałaszowa T., Francuzskij roman szestidiesiatych godow, Moskwa 1965.
- Cioran E. M., La fin du roman, "La Nouvelle Revue Francaise" 1953, nr 12.
- Dawydow J.N., Iskusstwo i elita, Moskwa 1966.
- Gołowiznin M., K woprosu o proischożdienii pierwych zarubieżnych izdanij "Kołymskich rasskazow" W.T. Szałamowa, https://shalamov.ru/research/219/ (stan z 10 maja 2018 r.).
- Gul R., Ja unios Rossiju. Apołogija russkoj emigraciji, t. 3. Rossija w Amierikie, Nowy Jork 1989.
- Heller M., Świat obozów koncentracyjnych a literatura sowiecka, tłum. M. Kaniowski, Warszawa 1981, s. 269-270.
- Kłoc J., Warłam Szałamow mieżdu tamizdatom i Sojuzom sowietskich pisatieliej (1966-1978). K piatidiesiatiletiju wychoda "Kołymskich rasskazow" na Zapadie, http://www.colta.ru/articles/literature/13546 (stan z 15 lutego 2017 r.).
- Korniew L., Gieołogiczeskaja tajna, "Wiestnik Russkogo christianskogo dwiżenija" nr 137, Paryż-Nowy Jork-Moskwa 1982.
- Lejderman N., "…W mietiel'nyj, ledieniaszczij wiek", "Urał" 1992, nr 3.
- Madyda A., Problematyka genologiczna i moralna "Opowiadań kołymskich" Warłama Szałamowa, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne IV, Filologia Rosyjska" 1994, z. 281, s. 53-54.
- Motylewa T., Zarubieżnyj roman siegodnia, Moskwa 1966.
- Nicz D., Konspiekt poslełagiernoj biografii Warłama Szałamowa, Licznoje izdanije, [b. m.] 2016.
- Ortega y Gasset J., Diegumanizacija iskusstwa, w: Sowriemiennaja kniga po estietikie, Moskwa 1957.
- Przebinda G., Mieżdu Krakowom, Rimom i Moskwoj. Russkaja idieja w nowoj Polsze, Moskwa 2013.
- Raźny A., Kołymska historia Warłama Szałamowa, Konferencja Naukowa Oblicza Rosji, zorganizowana przez Instytut Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego i NZS w dniach 11-12 grudnia 1981 roku w gmachu Collegium Novum.
- Szałamow W., Kołymskije rasskazy, Russian edition, Overseas Publications Interchange Ltd, London 1978.
- Szałamow W., O mojej prozie (Iz pis'ma k I.P. Sirotinskoj), w: idem, Sobranije soczinienij w czetyrioch tomach, t. 4, Moskwa 1998.
- Szałamow W., O prozie, w: idem, Sobranije soczinienij w czetyrioch tomach, t. 4, Moskwa 1998.
- Szałamow W., Pis'ma k A.I. Sołżenicynu, w: idem, Sobranije soczinienij w czetyrioch tomach, t. 4, Moskwa 1998.
- Szałamow W., Pis'mo w riedakciju "Litieraturnoj gaziety", w: idem, Sobranije soczinienij w 6 t. + t. 7, dop.: t. 7, dopołnitielnyj: Rasskazy i oczerki 1960-1970; Stichotworienija 1950-1970; Stat'ji, esse, publicistika; Iz archiwa pisatielja, Moskwa 2013.
- Szałamow W., Bez powrotu, tłum. J. Baczyński, Wydawnictwo "Atekst", Wydawnictwo "Marabut", Gdańsk 1996.
- Szałamow W., Opowiadania kołymskie, tłum. z rosyjskiego: M. K. (Mata) (pseud.), Wydawnictwo "Słowo", Warszawa 1985.
- Szałamow W., Opowiadania kołymskie, tłum. N. Niemeńska (pseud.) i M. Liniewski (pseud.), wstęp M. Heller, [Warszawa 1983].
- Szałamow W., Opowiadania kołymskie, t. 1-3, tłum. J. Baczyński, Wydawnictwo "Atekst", Gdańsk 1991.
- Szałamow W., Opowiadania kołymskie, tłum. J. Baczyński, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1999.
- Szałamow W., Procurator Judei i inne utwory, wyboru dokonał L. Budrecki, tłum. M. Kotowska, Z. Podgórzec, A. Pomorski, Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa 1991.
- Szałamow W., Wiszera. Antypowieść, tłum. J. Baczyński, Spółdzielnia Wydawnicza "Czytelnik", Warszawa 2000.
- Tiertierian I., Gumanizowat'sia ili pogibnut'?, "Woprosy litieratury" 1961, nr 6.
- Wodnik S., Wstęp, w: W. Szałamow, Opowiadania kołymskie, wybór, tłum. i przypisy S. Wodnik, Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA, Warszawa 1987.