Published September 30, 2007 | Version v1
Journal article Open

Kırâat İlminde Şâzz Kavramı -Kavramın Anlamsal Dönüşümü ve Gerçek Anlamının Tespitine Dair-

Creators

  • 1. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi

Description

Bu çalışma, farklı okumaların kategorik ayrımında etkin olan şâzz kav-ramını bütün yönleriyle incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda kavramın kırâat ilmindeki tarihsel süreci ve uğradığı anlamsal değişimler, salt bir okuma ile ortaya konmaktadır. Daha sonra, bu anlamsal değişimleri ortaya çıkaran ve tetikleyen temel nedenler ele alınmaktadır. Bu nedenlere bağlı olarak içerik karmaşasına maruz kalan ve kategorik açıdan birbirinden tamamen farklı olan birçok okumayı niteleyen kavramın, gerçekte hangi okumaları karşıladığı sorgulanmakta ve kırâat tarihi ile uyuşan asıl anlamına ulaşılmaya çalışılmaktadır.

The Term of Shazz at Ilm Al-Qiraat (Variant Reading)
This study aims to research entirely the concept of shâzz. In this context, it has been displayed that historical development of the concept and semantic differences. Then, it has been dealt with reasons causing semantic differences. It has been inquiried that the shazz concept, exposed to content complexity and describing different each other readings, contains in which readings in reality and tried to get the truth meaning suitable to history of qirâat.

https://www.marife.org/marife/article/view/380

Notes

Atıf / Cite as: Dağ, Mehmet. "Kırâat İlminde Şâzz Kavramı -Kavramın Anlamsal Dönüşümü ve Gerçek Anlamının Tespitine Dair-". Marife 7/2 (2007): 57-110. https://doi.org/10.5281/zenodo.3343839.

Files

MARIFE.2007.2-20_DAG.pdf

Files (620.5 kB)

Name Size Download all
md5:b236f96f766c8c2b28d117fd59f737ad
620.5 kB Preview Download

Additional details

Related works

Is part of
1303-0671 (ISSN)

References

  • Abbâs, Fadl Hasan, "Şübühâtu Havle'l-Kırâati'l-Kur'âniyye", Dirâsât, cilt: 15, sayı: 3, Amman, 1988.
  • Abdulkavâ, Sabri Abdurraûf Muhammed, Eseru'l-Kırâat fi'l-Fıkhi'l-İslâmi, Advâu's-Selef, Beyrut, 1997.
  • Acat, Yaşar, Kur'ân-ı Kerimde Arap Grameriyle Bağdaşmayan Hususlar Hakkında Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2001.
  • Adıgüzel, Mehmet, Kırâatlar Açısından Fahreddîn Razi ve Tefsîr-i Kebiri, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 1998.
  • Ahfeş, Sa'îd b. Mes'ad el-Belhî, Me'ânî'l-Kur'ân, Tah: Abdulemir Muhammed Emin el-Verd, Âlemü'l-Kütüb, Beyrut, 1985.
  • Ahmet Halîl, el-Kırâat İnde İbn Cerir et-Taberî fi Davi'l-Lüğati ve'n-Nahv, Camiatu Ümmü'l-Kura, Mekke, 1983.
  • Akdemir, M. Atilla, "Kırâat Resmu'l-Mushaf İlişkisi", Kur'ân ve Tefsir Araştırmaları IV, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2002.
  • Alemdar, Yusuf, Osmanlıda Dâru'l-Kurrâ Müessesesi ve Kırâat Öğretimi, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, 2003.
  • Askerî, Ebî Ahmed el-Hasan b. Abdillah b. Sa'îd, Şerhu Mâ Yeka'u fîhi't-Tashîf ve't-Tahrîf, Tah: Abdulazîz Ahmed, Mustafa el-Bâbî el-Halebî, Kahire, 1963.
  • Aydınlı, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, Hadisevi, İstanbul, 2006.
  • Bakırcı, Selami-Demirayak, Kenan, Arap Dili Grameri Tarihi, Erzurum, 2001.
  • Balvâlî, Muhammed, el-İhtiyâr fi'l-Kırâat ve'r-Resm ve'z-Zabd, Vezâretü'l-Evkâf ve'ş-Şuûni'l-İslâmiyye, Memleketü'l-Mağribiyye, 1997.
  • Birışık, Abdulhamit, Kırâat İlmi ve Tarihi, Emin Yay., Bursa, 2004.
  • Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahîhu'l-Buhârî, Çağrı Yay., İstanbul, 1992.
  • Cahız, Ebû Osman Amr, el-Beyan ve't-Tebyin, Tah: Abdusselam Muhammed Harun, Mektebetü'l-Hancî, Mısır, 1975.
  • Cerrahoğlu, İsmail, Tefsîr Usûlü, TDV. Yay., Ankara, 1988.
  • Çetin, Abdurrahman, Kırâatların Tefsîre Etkisi, Marifet, Yay., İstanbul, 2001.
  • Çetin, Abdurrahman, Yedi Harf ve Kırâatlar, Ensar Yay., İstanbul, 2005.
  • Dağ, Mehmet, Kırâat Farklılıklarının İslâm Hukukuna ve Metodolojisine Etkisi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 1998.
  • Dağ, Mehmet, Tarihsel Perspektif ve Problematik Sorgulaması Bağlamında İhticâc Olgusu, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2005.
  • Dânî, Ebû Amr Osman b. Said, el-Muhkem fî Nakdi'l-Mesâhif, Tah: İzzet Hasan, Dâru'l-Fikr, Dımeşk, 1997.
  • Dânî, Ebû Amr Osman b. Said, Câmi'u'l-Beyân fi'l-Kırâati's-Seb'i'l-Meşhure, Tah: Kemal Atik, Diyanet Vakfı Yay., Ankara, 1999.
  • Dânî, Ebû Amr Osman b. Said, Kitâbu't-Teysîr fi'l-Kırââti's-Seb', Tah. Otto Pretzl, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 1996.
  • Davut, Ahmet Muhammet Ali, Ulûmu'l-Kur'ân ve'l-Hadis, Dâru'l-Beşir, Amman, 1984.
  • Demirci, Muhsin, Kur'ân Tarihi, MÜİFV. Yay., İstanbul, 1997.
  • Dimyâtî, Ahmed b. Muhammed, İthâfu Fudelâi'l-Beşer bi'l-Kırââti'l-Arbe'ate Aşer, tah. Şa'ban Muhammed İsmail, Âlemü'l-Kütüb, Beyrut, 1987.
  • Ebû Şâme, el-Makdisî, İbrâzü'l-Me'ânî min Hırzi'l-Emânî fi'l-Kırâati's-Seb', Tah: İbrahim Atve Ivaz, Matbaatu Mustafa el-Babi el-Halebî, Kahire, ts.
  • Ebû Şâme, el-Makdisî, el-Mürşidü'l-Vecîz, Tah: Tayyar Altıkulaç, TDV Yay., Ankara, 1986.
  • Ebû Tahir, Abdulkayyum b. Abdulğafur, Safahat fi Ulûmi'l-Kırâat, Mekke, 1415.
  • Ebu'l-Beka, Muhibbuddîn Abdullah b. Hüseyn, el-Lübâb fi İleli'l-Binâi ve'l-İ'râb, Tah: Ğâzî Muhtâr Duleymât, Dâru'l-Fikr, Dımeşk, 1995.
  • Ed-Dımeşki, Tahir el-Cezairi, et-Tibyân li-Mebahisi'l-Muteallikati bi'l-Kur'ân, nşr. Abdulfettâh Ebû Gudde, Mektebetü'l-Matbaati'l-İslâmiyye, Halep, ts.
  • Efgânî, Sa'îd, Fî Usûli'n-Nahv, el-Mektebetü'l-İslâmi, Beyrut, 1987.
  • El-Fadli, Abdulhadi, el-Kırâatü'l-Kur'âniyye, Dâru'l-Kalem, Beyrut, 1985.
  • el-Ferâhidî, Halîl b. Ahmed, Kitâbu'l-Cümel fi'n-Nahv, Tah: Fahruddîn Kabave, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, ts.
  • el-Ferâhidî, Halîl b. Ahmed, Kitâbu'l-Ayn, Tah: Mehdi el-Mahzûmî-İbrahim es-Semerâî, ts.
  • el-Kudât, Muhammed Ahmet Müflih ve arkd., Mukaddimat fi İlmi'l-Kırâat, Dâru Ammar, Amman, 2001.
  • el-Kusba, Mahmut Zelud, el-Kurtubi ve Menhecühü fi't-Tefsîr, Dâru'l-Ensar, Kahire, 1979.
  • el-Mubarek, Abdurrahman ibn Abdurrahman, Tuhfetu'l-Ahfezî, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut.
  • Enbârî, Abdurrahman b. Muhammed, el-İnsâf fî Mesâili'l-Hilâf, Dâru'l-Fikr, Dımeşk, ts.
  • Eroğlu, Ali, "İbn Mihrân en-Nisâburi", DİA, İstanbul, 1999.
  • es-Sağîr, Mahmut Ahmet, el-Kırâatu'ş-Şâzze ve Tevcihuha'n-Nahviyyu, Dâru'l-Fikr, Dımeşk, 1999.
  • es-Sebt, Halîl b. Osman, Kavaidü't-Tefsîr Cem'an ve Diraseten, Dâru İbn Affan, Suudi Arabistan, 1997.
  • Eş-Şelekânî, Abdulhamit, Masâdiru'l-Luğa, Trablus, 1982. Suyûtî, Celâluddîn, el-Muzhir fi'l-Luğati'l-Arabiyye ve Envâihâ, Tah: Fuad Ali Mansur, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 1998.
  • Ezherî, Ebî Mansur Muhammed b. Ahmed, Kitâbü Me'ânî'l-Kırâat, Tah: Î'd Mustafa Derviş-Ivaz b. Ahmed el-Kavzî, Riyâd, 1991.
  • Fârisî, Ebû Ali el-Hasan b. Abdulğaffar, el-Hücce li'l-Kurrâi's-Seb'a, Tah: Bedrüddîn Kahveci-Beşir Coycati, Dâru'l-Me'mun li't-Türâs, Beyrut, 1984.
  • Fârisî, Ebû Ali el-Hasan b. Abdulğaffar, el-Mesailü'l-Askeriyyat, Tah: İsmail Ahmet Umayere, Camiatü'l-Ürdüniyye, Ürdün, 1981.
  • Ferrâ, Ebî Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd, Me'ânî'l-Kur'ân, Tah: Ahmed Yûsuf Necati, Muhammed Ali en-Neccâr, İntişârâtu Nasır Hüsrev, Tahran, ts.
  • Hâkim, Muhammed b. Abdullah en-Neysaburi, Ma'rifetü Ulûmi'l-Hadis, Medine, 1977.
  • Hamed, Ğanîm Kaddûrî, Resmü'l- Mushaf, Mevsuatü Lecnetü'l-Vataniyye, Bağdat, 1982.
  • Hatır, Muhammet Ahmet, Kırâatu Abdullah b. Mesud, Dâru'l-İ'tisam, Kahire, ts.
  • Hatîb, Abdu'l-Latif, Mu'cemu'l-Kırâat, Dâru Sa'di'd-Dîn, Dımeşk, 2000.
  • Hemezani, Bahauddîn Abdullah b. Akil, Şerhu İbn Akil, Tah: Muhammed Muhyiddîn Abdulhamit, Dâru'l-Fikr, Dımeşk, 1985.
  • İbn Atiyye, Ebû Muhammed Abdulhakk b. Galib, el-Muharrerü'l-Vecîz fî Tefsîri'l-Kitâbi'l-Azîz, Tah: Abdusselâm Abduşşafî Muhammed, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 2001.
  • İbn Cezerî, Muhammed b. Ali b. Yûsuf, en-Neşr fi'l-Kırââti'l-Aşr, Tah: Ali Muhammed Dabbağ, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, ts.
  • İbn Cezerî, Muhammed b. Ali b. Yûsuf, Ğâyetu'n-Nihâye fî Tabakâti'l-Kurrâ, nşr. G. Bergstraesser, Mektebetü'l-Hâncî, Mısır, 1932.
  • İbn Cezerî, Muhammed b. Ali b. Yûsuf, Müncidü'l-Mukriin ve Mürşidü't-Talibin, Tah: Abdu'l-Hay el-Feremavi, Kahire, 1977.
  • İbn Cinnî, Ebu'l-Feth Osmân, el-Hasâis, Tah: Muhammed Ali en-Neccâr, Âlemü'l-Kütüb, Beyrut, ts.
  • İbn Cinnî, Ebu'l-Feth Osmân, el-Muhteseb fî Teybîni Vücûhi Şevâzzi'l-Kırâât ve'l-İzâhi Minhâ, Tah: Ali Necdî Nâsıf, Abdulhâlim Neccâr, Abdulfettâh İsmail Şelebî, Sezgin Neşriyat, İstanbul, 1986.
  • İbn Cinnî, Ebu'l-Feth Osmân, Sırru Sanâ'ati'l-İ'râb, Tah: Hasan Handavi, Dâru'l-Kalem, Dımeşk, 1985.
  • İbn Hâcib, Cemâleddîn Osmân b. Ömer, Muhtasarü'l-Müntehî, tas: Ahmed Râmiz, Matbaatü'l-Alem, İstanbul, 1307/1889.
  • İbn Hâleveyh, Ebû Abdillah Hüseyin b. Ahmed, el-Hüccetü fi'l-Kırââti's-Seb', Tah: Abdulâl Sâlim Mükrem, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1996.
  • İbn Hâleveyh, Ebû Abdillah Hüseyin b. Ahmed, el-Muhtasar fî Şevâzzi'l-Kur'ân min Kitâbi'l-Bedî', Tah: Gotthelf Bergsträsser, Matbaatü'r-Rahmâniyye, Mısır, 1934.
  • İbn Hâleveyh, Ebû Abdillah Hüseyin b. Ahmed, İ'râbu'l-Kırâati's-Seb'i ve İlelüha, Tah: Abdurrahman b. Süleyman el-Uşeymin, Mektebetü'l-Hanci, Kahire, 1992.
  • İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdullah b. Yusuf, Muğni'l-Lebîb fi Kütübi'l-E'ârîb, Tah: Mazin Mübarek-M. Ali Hamdullah, Dâru'l-Fikr, Beyrut, 1985.
  • İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdullah b. Yusuf,Şerhu Katru'n-Neda, Tah: Muhammed Muhyiddîn Abdulhamit, Kahire, 1383.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim, Uyûnu'l-Ahbâr, Matbaatü Dari'l-Kütübi'l-Mısriyye, Kahire, 1925.
  • İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim,Te'vîlü Müşkili'l-Kur'ân, tah. Ahmed Sakr, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 1981.
  • İbn Mücâhid, Ebûbekir, Kitâbü's-Seb'a, Tah: Şevkî Dayf, Dâru'l-Meârif, Kahire, ts.
  • İbn Nedim, Muhammed b. İshak Ebû'l-Ferec, el-Fihrist, Dâru'l-Ma'rife, Beyrut, 1978.
  • İbn Serrâc, Ebûbekir Muhammed b. Sehl, el-Usul fi'n-Nahv, Abd el-Hüseyn el-Fetli, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1988.
  • İbn Sübkî, Tâcuddîn Abdulvehhâb, Cem'u'l-Cevâmi', Mektebetü Ahmed b. Sa'd, Endenozya, ts.
  • İbn Teymiye, Ahmed b. AbdulHalîlm, Mecmû'u Fetâvâ, Tert: Abdurrahman b. Muhammed, Mektebetü'l-Meârif, Ribât, 1981.
  • İbn Zencele, Ebû Zur'a Abdurrahmân b. Muhammed, Hüccetü'l-Kırâât, Tah: Sa'îd el-Efgânî, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1979.
  • İsmail, Şaban Muhammed, el-Kırâat Ahkâmuha ve Masdaruha, Dâru's-Selam, Beyrut, 1986.
  • Kâdî, Abdulfettâh, el-Kırâatü'ş-Şâzze, Dârü'l-Kitâbi'l-Arabî, Beyrut, 1981.
  • Kâdî, Abdulfettâh, Havle'l-Kırâati'ş-Şâzze", Mecelletü'l-Buhusi'l-İslâmiyye, sayı: 35, Riyâd.
  • Karaçam, İsmail, Kur'ân'ın Nüzûlü ve Kırâati, Nedve Yay., İstanbul, 1981.
  • Kaya, Mustafa, er-Rummânî, Hayatı, Eserleri ve Arap Gramerindeki Yeri, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2007.
  • Keskioğlu, Osman, Nüzulünden Günümüze Kur'ân-ı Kerim Bilgileri, TDV. Yay., Ankara, 1987.
  • Kıftî, Cemâluddîn Ali b. Yûsuf, İnbâhü'r-Rüvât ala Enbâhi'n-Nühât, Tah: Muhammed Ebu'l-Fadl İbrahîm, Müessesetü'l-Kütübi's-Sekâfiyye, Beyrut, 1986.
  • Kılıç, Sadık, Mitoloji Kitâb-ı Mukaddes ve Kur'ân-ı Kerîm, Nil Yay., İzmir, 1993.
  • Lüğavi, Ebû't-Tayyib Abdulvâhid b. Ali, Merâtibü'n-Nahviyyîn, Tah: Muhammed Ebû'l-Fadl İbrahîm, Mektebetü Nahda, Mısır, ts.
  • Mehdevi, Ebu'l-Abbâs Ahmet b. Ammar, Şerhu'l-Hidaye, Tah: Hazım Said Haydar, Mektebetü'r-Rüşd, Riyâd, 1995.
  • Mekkî b. Ebî Tâlib, el-Kaysî, el-Keşf an Vücûhi'l-Kırââti's-Seb' ve İlelihâ ve Hücecihâ, Tah: Muhyiddîn Ramazan, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1987.
  • Mekkî b. Ebî Tâlib, el-Kaysî, el-İbâne an Meâni'l-Kırâât, Tah: Abdulfettâh İsmail Şelebî, Dâru Nahda, Kahire, ts.
  • Mekkî b. Ebî Tâlib, el-Kaysî, Müşkilu İ'râbi'l-Kur'ân, Tah: Hatim Salih ed-Damin, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1405.
  • Muhaysin, Muhammed Sâlim, Fî Rihâbi'l-Kur'âni'l-Kerîm, Mektebetü'l-Külliyati'l-Ezherîyye, Kahire, 1980.
  • Müberred, Ebu'l-Abbâs Muhammed b. Yezîd, el-Kâmil, Tah: Muhammed Ahmed ed-Dâlî, Beyrut, 1986.
  • Müberred, Ebu'l-Abbâs Muhammed b. Yezîd, el-Muktadab, Tah: Muhammed Abdulhâlık Udeyme, Âlemü'l-Kütüb, Beyrut, ts.
  • Mükrem, Abdulâl Sâlim, el-Halkatü'l-Maksûdetü fî Tarihi'n-Nahvi'l-Arabi, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1993, s. 124.
  • Mükrem, Abdulâl Sâlim, el-Kırââtü'l-Kur'âniyye ve Eserûha fi'd-Dirâsâti'n-Nahviyye, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut, 1996.
  • Mükrem, Abdulâl Salim-Ömer, Ahmet Muhtar, Mu'cemu'l-Kırâat, Üsve, İran, 1991.
  • Nassâr, Hüseyin, el-Mu'cemu'l-Arabî Neş'etuh ve Tatavvuruh, Mısır, 1968.
  • Nehhâs, Ebû Ca'fer Ahmed b. Muhammed b. İsmail, İ'râbu'l-Kur'ân, tah.: Züheyr Ğazi Zâhid, Beyrut, 1988.
  • Nevevi, Ebû Zekeriyyâ Yahya b. Şeref, Tehzibü'l-Esma ve'l-Lügat, Mısır, ts.
  • Okçu, Abdulmecit, Kırâat Açısından Taberî ve Tefsîri, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum, 2000.
  • Özsoy, Vahap, Şu'be İbnü'l-Haccâc ve Hadisçiliği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2004, s. 56.
  • Öztürk, Mustafa, Tefsîr Tarihi Araştırmaları, Ankara Okulu, Ankara, 2005.
  • Rafi'i, Mustafa Sadık, İ'câzü'l-Kur'ân ve Belâğâtü'n-Nebeviyye, Mektebetü't-Ticâriyye, Mısır, 1965.
  • Sa'leb, Ebu'l-Abbâs Ahmed b. Yahya, Mecâlisu Sa'leb, by., ts.
  • Sabırlı, H. İbrahim, Ebû Amr'ın Kırâat İlmi ve Arap Dilindeki Yeri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2002.
  • Sarı, Mehmet Ali, Ebû Ömer ed-Dûrî ve Kırâatü'n-Nebî, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
  • Sîbeveyh, Ebû Bişr Amr, el-Kitâb, el-Matbaatü'l-Emiriyye, Mısır, 1317.
  • Sicistânî, İbn Ebî Dâvûd Süleyman b. Eş'as, Kitâbu'l-Mesâhif, Tah: Arthur Jeffery, Matbaatu'r-Rahmâniyye, Mısır, 1936.
  • Suphi Salih, Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları, çev: Yaşar Kandemir, DİB., Yay., Ankara, 1981.
  • Suphi Salih, Mebahis fi Ulûmi'l-Kur'ân, Dersaadet, İstanbul, ts.
  • Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr, Tedrîbü'r-Râvî, Tah: Abdulvahhab Abdullatif, Mektebetü'r-Riyâdi'l-Hadîse, Riyâd, ts.
  • Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr, el-Iktırâh fi İlmi Usûli'n-Nahv, neşr. Ahmed Suphi Fırat, Matbaatu Külliyeti'l-Edeb, İstanbul, 1975.
  • Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr, el-İşarat fi Şevazi'l-Kırâat, Tah: Abdulkerim el-Enis, Mecelletü'l-Ahmediyye, sayı: 17, 2004.
  • Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr, el-İtkân fî Ulûmi'l-Kur'ân, Tah. Mustafa Dîb el-Buğâ, Dâru İbn Kesîr, Beyrut, 1993.
  • Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebî Bekr, et-Tahbîr fi İlmi't-Tefsîr, Tah: Fethî Abdulkadir Ferîd, Dâru'l-Ulûm, Riyâd, 1982.
  • Şahin, Abdussabûr, Târîhu'l-Kur'ân, Dâru'l-Kahire, Kahire, 1966.
  • Şakir, Ahmed Muhammed, el-Bâisu'l-Hasîs Şerhu İhtisâri Ulûmi'l-Hadîs, Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, ts.
  • Şelebi, Abdulfettâh İsmail, Ebû Ali el-Fârisî, Dâru'l-Matbûâti'l-Hadîse, Cidde, 1989.
  • Taberî, Ebû Cafer Muhammed b. Cerîr, Câmi'u'l-Beyân an Te'vîli Âyi'l-Kur'ân, Tah: Ahmet Abdurrâzık el-Bekrî ve ark., Dâru's-Selâm, Kahire, 2005.
  • Tetik, Necati, Başlangıçtan IX. Hicrî Asra Kadar Kırâat İlminin Ta'lîmi, İşaret Yay., İstanbul, 1990.
  • Ukberî, Abdullah b. Hüseyin, İmlâu Mâ Menne Bihi'r-Rahman min Vücûhi'l-İ'râb ve'l-Kırâat fi Cemî'i'l-Kur'ân, Dâru'l-Kütübi'l-İlmiyye, Beyrut, 1979.
  • Ünal, Mehmet, Kur'ân'ın Anlaşılmsında Kırâat Farklılıklarının Rolü, Fecr Yay., Ankara, 2005.
  • Yâkût, Şihabüddîn Ebû Abdillah Yâkût b. Abdullah Hamevî, Mu'cemü'l-Üdebâ, Dârü İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, Beyrut, ts.
  • Yücel, Ahmet, Hadis Istılahlarının Doğuşu ve Gelişimi, İFAV Yay., İstanbul, 1996.
  • Zâhid, Züheyr Ğazi "en-Nahviyyûn ve'l-Kırâatü'l-Kur'âniyye", Mecelletü Edebi'l-Mustansire, sy.: 15, Bağdat, 1987.
  • Zeccâc, Ebû İshak İbrahim b. Serî, Me'ânî'l-Kur'ân ve İ'râbuhu, Tah: Abdulcelil Abduh Şelebî, Beyrut, 1988.
  • Zeccâcî, Ebu'l-Kasım Abdurrahman b. İshak, İ'râbu'l-Kur'ân, b.y., ts.
  • Zehebî, Muhammed b. Ahmed b. Osmân, Ma'rifetü'l-Kurrâi'l-Kibâr, Tah: Tayyar Altıkulaç, İSAM., İstanbul, 1995.
  • Zemahşerî, Mahmud b. Ömer, el-Mufassal fi San'ati'l-İ'râb, Tah: Ali Mulhim, Dâru Mektebeti'l-Hilal, Beyrut, 1993.
  • Zerkânî, Muhammed Abdulazîm, Menâhilü'l-İrfân fî Ulûmi'l-Kur'ân, Dâru'l-Fikr, Beyrut, 1988.
  • Zerkeşî, Bedrüddîn, el-Burhân fî Ulûmi'l-Kur'ân, Tah: Muhammed Ebû'l-Fadl İbrahîm, Dâru'l-Ma'rife, Beyrut, ts.