CRE-AI-TIVE. Kreatywni w erze AI. Polscy twórcy designu, mody, architektury, muzyki i gier wideo wobec rewolucji sztucznej inteligencji

Raport „CRE-AI-TIVE. Kreatywni w erze AI” analizuje wpływ sztucznej inteligencji na branże projektowania użytkowego (designu), mody, architektury, muzyki i gier wideo w Polsce. Badania na podstawie obszernej analizy danych zastanych, 23 wywiadów pogłębionych z przedstawicielkami i przedstawicielami sektorów kreatywnych oraz badań ilościowych ukazują dwoistą naturę AI – z jednej strony jako katalizatora innowacji, który rewolucjonizuje procesy twórcze i modele biznesowe, z drugiej zaś jako źródło wyzwań prawnych, etycznych i ekonomicznych. 

Większość polskich twórców (86%) już korzysta z narzędzi AI, głównie w celu optymalizacji i przyspieszenia pracy. AI jest postrzegana jako partner w procesie kreatywnym, wspierający generowanie pomysłów i prototypowanie. Jednocześnie artyści wyrażają poważne obawy dotyczące nieautoryzowanego wykorzystywania ich dzieł do trenowania modeli, co tworzy prawną „szarą strefę”. Inne zagrożenia to homogenizacja kultury , utrata miejsc miejsc pracy (zwłaszcza na stanowiskach juniorskich), oraz brak odpowiednich kompetencji oraz brak regulacji prawnych (i ich powszechnej znajomości) które mogłyby ochronić sektory kreatywne.

W raporcie podkreślamy potrzebę pilnych dalszych działań wokół istniejących ram prawnych oraz utworzenie ram etycznych, które zapewnią transparentność i skuteczną ochronę własności intelektualnej. Kluczowe rekomendacje obejmują rozwój programów edukacyjnych, wspieranie ludzkiej kreatywności oraz dialog międzysektorowy. Postulujemy także wprowadzenie obowiązku oznaczania treści generowanych przez AI oraz ujawniania danych treningowych przez firmy technologiczne. Wskazujemy, że strategiczne i odpowiedzialne podejście do AI pozwoli polskim sektorom kreatywnym w pełni wykorzystać potencjał tej technologii.

Raport dostępny jest w j. polskim i angielskim.

___

Fundacja Centrum Cyfrowe to think-and-do tank dbający o społeczny wymiar nowych technologii. Obszarem zainteresowań Centrum jest cyfrowy wymiar spraw publicznych w Polsce, a konkretniej analizy zmian społecznych, kulturowych i gospodarczych związanych z technologią cyfrową. Łączy się to z edukacją i wspieraniem rozwoju wiedzy w tym zakresie. Wspomagamy otwartość instytucji wiedzy i kultury oraz pracujemy na rzecz zmiany społecznej, wykorzystując narzędzia cyfrowe i modele współpracy oparte na dzieleniu się zasobami i wiedzą.

___

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu własnego Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych: Rozwój Sektorów Kreatywnych.