TIJORAT BANKLARIDA AUDITORLIK DALILLARI VA ULARNI OLISH USLUBIYOTINI TAKOMILLASHTIRISH

Ushbu ilmiy maqolada O‘zbekiston tijorat banklarida, xususan “Agrobank” ATB misolida auditorlik dalillarini to‘plash, tahlil qilish va baholash amaliyoti chuqur tahlil etilgan. Auditorlik dalillari — bu auditorlik xulosasini shakllantirish uchun asos bo‘ladigan axborot va hujjatlardir. Ularning ishonchliligi, yetarliligi va vaqtida taqdim etilishi audit sifati va samaradorligiga bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Tadqiqotda “Agrobank” ATBning amaldagi ichki audit tizimi, bank ichki nazorati va ma’lumotlar oqimining hujjatlashtirilish holati o‘rganilgan.

Maqolada xalqaro audit standartlari (ISA 500 va boshqa tegishli normalar) asosida auditorlik dalillarini olishda zamonaviy yondashuvlar, xususan raqamlashtirish, blokcheyn texnologiyalari, avtomatlashtirilgan monitoring tizimlari va xavfga asoslangan audit metodlari qo‘llanishining afzalliklari yoritilgan. Tadqiqot davomida “Agrobank”da mavjud bo‘lgan ayrim kamchiliklar – ichki axborot tizimlarining integratsiya darajasi pastligi, dalillarni avtomatik yig‘ish vositalarining yetishmasligi, auditorlar malakasining notekisligi — amaliy misollar asosida tahlil qilingan. Maqolada auditorlik faoliyatini takomillashtirish yo‘nalishida bir qator taklif va tavsiyalar ishlab chiqilgan. Jumladan, raqamli audit platformalarini joriy qilish, ichki auditni kuchaytirish, auditorlar malakasini xalqaro sertifikatlar asosida oshirish va axborot tizimlarini o‘zaro bog‘lash orqali dalillarni real vaqt rejimida olish imkonini beruvchi tizimlar ishlab chiqish zarurligi asoslangan.