Çocuk YouTuberların Dijital Ayak İzi Perspektifiyle İncelenmesi: İçerik Analizi

Kullanıcıların çevrimiçi davranışlarının ürünü olan dijital ayak izleri, internette yapılan aramalar, sosyal medya etkileşimleri veya çevrim içi alışverişler gibi birçok şekilde oluşabilmektedir. Dijital teknoloji ve çevrim içi araç kullanımının gittikçe yaygınlaştığı günümüzde ‘‘Dijital içerik üreticisi (influencer), YouTuber, Çocuk YouTuber’’ gibi yeni meslek kavramları ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda da araştırmada Social Blade 2024 verilerine göre Dünyada ve Türkiye’de en çok izlenen toplam 4 çocuk YouTube kanalının dijital ayak izi perspektifi ile incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan içerik analizi yöntemiyle yürütülmüştür. Araştırma bulguları incelendiğinde videoların yarısından fazlasında ebeveynlerin de yer aldığı, çoğunluğunun okul öncesi dönem çocuklarını hedef aldığı, ev veya okul ortamında çekildiği, üretilen videoların olumlu/olumsuz yorumlar aldığı sonucuna ulaşılmıştır. Ebeveynlerin YouTube videolarına katılımının yaygın olduğu görülmektedir ancak çocukların dijital ayak izi farkındalıklarının belirleyicilerinden olan ebeveyn katılımı ve rehberliğindeki değişkenlik, örgün eğitim sürecinde dijital ayak izi farkındalığının arttırılması gerektiğini göstermektedir. Dijital çağın bir gereksinimi olan dijital ayak izi farkındalığı, sahip olunması gereken önemli bir yetkinlik olarak düşünülmekle birlikte özellikle kendi dijital ayak izleri üzerinde herhangi bir kontrolü olmayan, ebeveynleri tarafından fotoğraflarının, videolarının paylaşıldığı küçük çocukların dijital ayak ayak izleri ve bunun olası etkilerine yönelik daha fazla çalışmanın yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:  Çocuk YouTuber, Dijital ayak izi, İçerik analizi