Published March 20, 2025 | Version v1
Other Open

Strabon, Geographika (Coğrafya): Kitap XI.1-14

Creators

  • 1. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi

Description

Antikçağın önemli bir coğrafyacılarından biri olarak gösterilen Strabon’un 17 kitaptan oluşan Geographika (Coğrafya) adlı anıtsal eserinin, her biri ayrı coğrafyaları tasvir eden ve toplamda 14 bölümden oluşan XI. kitabı Antik Anadolu (Asia Minor) coğrafyasını anlatan ilgili kitaplardaki (XII-XIII-XIV) yerleşik bölgelere geçişte bir nevi yol haritası niteliğindedir. Zira “Coğrafya” adlı eserin XI. ve XVI. kitapları arası Asia (Asya) ile ilgili olup Strabon XI. kitabına da kısa bir Asia tasviri ile başlamaktadır. Ardından sırasıyla kuzeyden Maiotis Gölü ile başlayarak güneyde Kolkhis Bölgesi’ne değin kısa ve öz olarak Pontos Eukseinos kıyılarından söz etmektedir. Bunun akabinde ise Kolkhis’e komşu olan Iberia ve Albania bölgelerine yüzeysel olarak değinir. Daha detaylı olarak ise Amazonların ülkesi tabiriyle Kaukasus Bölgesi’nden bahseder. Buradan ise doğuya doğru ilerleyerek önce Kaspia Denizi, ardından Hyrkania Bölgesi’ne kısmen değinir. Bunun akabinde ise Kaspia Denizi’nin doğusunda ikamet ettikleri söylenen birtakım halklardan (Sakalar ve Massagetler) bahsederek tümüyle Parthia Bölgesi’ne yer verir. Aria ve Margiana ile Baktria bölgeleri üzerine kısmen okuduklarından yola çıkmış olsa gerekir ki yüzeysel bilgiler vererek tekrar batıya yani geriye doğru yönelir. Bu defa Tauros’a ve Media Bölgesi’ne değinir. Son olarak ise anlatısını detaylı bilgilerine yer verdiği Armenia Bölgesi ile bitirir[1].

Bu çalışmada Strabon’un XI. kitabının orijinal dili olan Hellence aslından Türkçe’ye çevirisi yapılmıştır. Çeviride kitabın Strabo X- XI- XII, The Geography of Strabo, in Eight Volumes, Eds. T. E. Page, E. Capps, W. H. D. Rouse, L. A. Post, E. H. Warmington, With an English Translation by Horace Leonard Jones (1944, 1954, 1961), Harvard University Loeb adlı edisyonu temel alınmıştır[2].


[1]     Bk. Akdoğar Akbulut 2024, 14-15.

[2]     Ayrıca çeviride olmayan fakat yazarın demek istediği veya tarafımızca olması gereken küçük eklentiler köşeli parantezle [-] verilmiştir. Strabon’un sözleri haricinde tarafımızca yapılan Türkçe karşılığı olan küçük açıklamalar ise normal parantez (-) içinde gösterilmiştir. Yer ve kişi adları ise farklı dildeki alıntılar hariç genel olarak Hellence asıllarına uygun olarak verilmiştir. Ancak bazı halkların transliterasyonunda dilimize geçmiş olan örneğin Sakalar, Persler, Makedonlar, Amazonlar, Khalybler, Hellenler, Sarmatlar, Medler, Parthlar, Albanlar, Libyalılar ve Armenialılar gibi ibareleri daha sık tercih edilmiştir. Lakin cümlenin ahengini bozan yerlerde ise asıllarına uygun olarak örneğin Armenioi halkı, Massagetai halkı şeklinde kullanımlarına da yer verilmiştir. Hellence’de geçen “ξ” ve “χ” harflerinin Türkçe karşılığı olan “ks” ve “kh” şekli kullanılmıştır. Örneğin Hellence Ιαξαρτης, Ωξος ve Ωχος adlı nehirler Türkçe çevirisinde Iaksartes (Seyhun), Oksus (Ceyhun) ve Okhus şeklinde verilmiştir. Hellence metindeki birtakım terminolojik kelimeler ile Türkçe karşılığı olan ya da olmayan bazı kelimeler çeviride orijinal haliyle italik olarak verilmiştir. Örneğin uzunluk ve ağırlık ölçüleri olarak stadia, drakhmai, parasangai, medimnoi, metretes, skhoinoi; özel takı- toka, kıyafet ve kullandıkları eşyalar olarak kamara, tiara, kitaris, pilos, khitones; özel besinler olarak silphion, Medike; yer ve alan isimleri olarak metropolis, emporium, agora; bazı yönetici ve memuriyet isimleri olarak skeptukhoi, hegemon, tyrannos, propraetor, dioiketes, hyparkhos vb. gibi.

Files

lbr.202502.pdf

Files (804.6 kB)

Name Size Download all
md5:ceb3079f631ce5ad625d90d710e6ff2f
804.6 kB Preview Download

Additional details

Dates

Submitted
2024-12-13
Accepted
2025-02-07
Available
2025-03-20

Software

Repository URL
http://www.libridergi.org

References

  • Akdoğar Akbulut H. T. 2024, Strabon'un Kaukasus ve Armenia Bölgeleri Üzerine Gözlem ve Tasviri (Strabon Geographika, Kitap XI Çeviri ve İlgili Bölümlerin Değerlendirmesi). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi. Trabzon.
  • Jones H. L. (Çev.) 1961, The Geography of Strabo V, Books X-XI-XII. Eds. T.E Page, E. Capps, W.H.D. Rouse, L. A. Post, E. H. Warmington. (The Loeb Classical Library). London and New York.