Πέρα από το ιδιωτικό και το δημόσιο: Το μνημείο ως κοινό αγαθό

Στο πλαίσιο της οικονομικής ύφεσης και του επαναπροσδιορι- σμού των κοινωνικών και πολιτικών προτεραιοτήτων στην Ελλά- δα και την Ευρώπη, βλέπουμε τα τελευταία χρόνια μια αυξανό- μενη συζήτηση για οικονομικά αποδοτικά πολιτιστικά προϊόντα και ένα σύνολο προτάσεων για τη βιωσιμότητά τους με οικονο- μικούς όρους. Πίσω τους διακρίνεται η πανταχού παρούσα ρη- τορική της «αδυναμίας των δημοσίων φορέων για αποδοτική διαχείριση» και η κατεπείγουσα «ανάγκη υποστήριξης της αντα- γωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας για την αξιοποίηση του πολιτιστικού κεφαλαίου» προς όφελος των εθνικών οικονο- μιών και συνεκδοχικά των πολιτών. Αυτές οι συζητήσεις μπορούν εύκολα να συσχετιστούν με διά- φορες απόπειρες περαιτέρω περίφραξης αγαθών της δημόσιας/ κοινής σφαίρας, όπως του διαδικτύου, φυσικών πόρων (νερό), του αστικού χώρου (πλατείες) και του χώρου της υπαίθρου (πα- ραλίες). Απέναντι στέκονται κοινωνικά κινήματα για την προστα- σία αυτών των δημόσιων/κοινών αγαθών που συνδέονται με πο- λιτικές δράσεις με κέντρα το έμφυλο ζήτημα, τον αντιφασισμό και την οικολογία, απαιτώντας την προστασία και την επιστροφή των αγαθών στους δικαιούχους τους, τους πολίτες. Σε αυτό το πλαίσιο, θα συζητήσουμε τις δυνατότητες και τη δυ- ναμική της τοποθέτησης της πολιτιστικής κληρονομιάς στη σφαί- ρα των κοινών στην Ελλάδα, εξετάζοντάς την ως κοινό αγαθό (Common Pool Resource) και προοδευτικά ως Κοινό (Common). Σκοπός μας είναι η οριοθέτηση μιας νέας γλώσσας για το μνη- μείο, το μουσείο και το τοπίο που θα υπερβαίνει την εθνική πε- ρίφραξη και θα εκπληρώνει την ουσία του πολιτιστικού αγαθού.