Urbanistyczne i architektoniczne aspekty przegrzewania przestrzeni miejskich i budynków na przykładzie Warszawy

To opracowanie dotyczy zagadnień urbanistycznych i architektonicznych, które wpływają na doświadczanie wysokich temperatur przez ludzi na obszarach zurbanizowanych na przykładzie Warszawy. Skupiono się na zabudowie mieszkaniowej wielorodzinnej, tworzącej środowisko codziennego życia mieszkańców (szczególnie tych starszych) na terenach silnie zurbanizowanych, najbardziej dotkniętych efektami zjawiska miejskiej wyspy ciepła. 

Problem przegrzewania budynków i przestrzeni miejskich nie jest problemem uwidocznionym w tradycji urbanistycznej i architektonicznej w Polsce. Warunki klimatu dyktowały dotychczas przede wszystkim konieczność ochrony przed zimnem. Zmieniająca się sytuacja klimatu miast rzuca nowe światło na znane i utrwalone zasady. Problem przegrzewania, szczególnie w budynkach mieszkalnych jest stosunkowo nowy i jeszcze nie dość dobrze uświadomiony. Uwidocznił się już jednak w przypadku Warszawy, czego dowodzą najnowsze badania i pierwsze próby działań przeciwdziałania mu podejmowane przez władze miasta i inne środowiska.

Podjęte tu zagadnienie doświadczania wysokich temperatur w dużych miastach mieści się w szerszej i bardzo złożonej problematyce procesów energetycznych zachodzących w mieście i konieczności regulowania ich zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Wymaga to spojrzenia na analizowany problem przez pryzmat różnych skal – miasta jako całości, fragmentów miasta, budynków i ich bezpośredniego otoczenia, indywidualnych mieszkań i zwyczajów ich użytkowników. Zaprezentowane w tym opracowaniu rozwiązania sprzyjające komfortowi termicznemu w porach gorących zostały usystematyzowane według tego porządku. Pokazuje to, że podjęte tu zagadnienie dotyka zarówno procesów planowania przestrzennego miasta, projektowania urbanistycznego dzielnic, osiedli czy kwartałów zabudowy, projektowania architektonicznego budynków i ich otoczenia (w tym projektowania krajobrazu) oraz projektowania wnętrz. To bardzo szeroka skala działań, regulowanych przez różne przepisy, które dodatkowo w Polsce, nie są właściwie uporządkowane.