Edremit Körfezi'nde Kıyı Turizminin Sosyal ve Çevresel Taşıma Kapasitesine Etkisi: Sürdürülebilirlik Göstergelerine Dayalı Mekânsal Bir Yaklaşım

Solunoğlu, Sevcan

doi:10.5281/zenodo.15784915

Published June 30, 2026 | Version v1

Journal article Open

Edremit Körfezi'nde Kıyı Turizminin Sosyal ve Çevresel Taşıma Kapasitesine Etkisi: Sürdürülebilirlik Göstergelerine Dayalı Mekânsal Bir Yaklaşım

Solunoğlu, Sevcan (Contact person)¹

1. MEB

Öz

Bu araştırma, Balıkesir ilinin Edremit Körfezi kıyısında yer alan Edremit, Burhaniye ve Ayvalık ilçelerinde kıyı turizminin sosyal ve çevresel taşıma kapasitesi üzerindeki etkilerini sürdürülebilirlik göstergeleri temelinde kapsamlı biçimde değerlendirmektedir. Çalışmada, 2021–2024 yılları arasında bölgedeki turistik faaliyetlerin çevresel etkileri; kişi başına düşen atık miktarı, kıyı uzunluğu başına düşen kirlilik yoğunluğu, atık türü kompozisyonu ve mekânsal dağılım gibi çok boyutlu göstergelerle analiz edilmiştir. Veri kaynakları, Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin 2025–2029 Deniz Çöpleri Eylem Planı ve İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün yıllık ziyaretçi istatistiklerine dayanmaktadır.

Araştırmanın bulguları, Edremit ilçesinin hem toplam deniz çöpü miktarı hem de kıyı başına düşen atık yoğunluğu bakımından en yüksek çevresel baskıya maruz kaldığını ve mevcut altyapının artan turistik yükü karşılamada yetersiz kaldığını ortaya koymaktadır. Ayvalık, geniş kıyı şeridi, yaygın atık toplama uygulamaları ve etkin yönetim stratejileri sayesinde çevresel baskıyı azaltmada önemli ilerleme sağlamaktadır. Burhaniye ise dengeli bir gelişim profiliyle sürdürülebilirlik açısından örnek teşkil etmektedir. Atık türü analizleri, özellikle plastik, cam ve sigara izmariti gibi insan kaynaklı materyallerin çevresel baskının niteliğini ve karmaşıklığını artırdığını göstermektedir.

Çalışma, sürdürülebilir kıyı yönetimi için yerel halkın bilinçlendirilmesi ve aktif katılımının sağlanması, çevresel izleme sistemlerinin düzenli hale getirilmesi, mekânsal temelli entegre yönetim yaklaşımlarının geliştirilmesi, sürdürülebilir turizm politikalarının uygulanması ve çevre dostu uygulamaların teşvik edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Abstract (En)

Abstract

This study comprehensively evaluates the impacts of coastal tourism on the social and environmental carrying capacity of the districts of Edremit, Burhaniye, and Ayvalık located along the Edremit Gulf in Balıkesir province. Using sustainability indicators, the research analyzes the environmental effects of increasing tourism activities between 2021 and 2024 through multiple dimensions including per capita waste generation, pollution density per kilometer of coastline, waste composition, and spatial distribution. Data sources consist of the 2025–2029 Marine Litter Action Plan published by Balıkesir Metropolitan Municipality and annual visitor statistics from the Provincial Directorate of Culture and Tourism.

Findings indicate that Edremit district experiences the highest environmental pressure both in total marine litter quantity and waste density per coastline kilometer, revealing that existing infrastructure is insufficient to accommodate the rising tourism-related load. In contrast, Ayvalık has achieved significant progress in mitigating environmental pressure thanks to its extensive shoreline, widespread waste collection efforts, and effective management strategies. Burhaniye exhibits a balanced development profile, serving as a positive example for sustainability.

Waste composition analysis highlights the qualitative and complex nature of environmental pressure, with anthropogenic materials such as plastic, glass, and cigarette butts playing a significant role. The study emphasizes the need for sustainable coastal management approaches that incorporate community awareness and active participation, the establishment of regular environmental monitoring systems, spatially based integrated management strategies, the implementation of sustainable tourism policies, and the promotion of environmentally friendly practices.

Files