JOURNAL OF EDUCATIONAL STUDIES (J-EDUCAT) EĞİTİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
Published May 30, 2025 | Version v2
Journal article Open

An Examination of the Professional Burnout of Teachers Working in Public and Private Schools According to Certain Demographic Characteristics

Creators

  • 1. ROR icon Erzincan University

Description

Abstract

This study aimed to examine the professional burnout levels of teachers working in public and private schools based on certain variables. A mixed-methods approach was employed, with a sequential explanatory design preferred. The study group consisted of social media users who are teachers living in Turkey and have internet access. The quantitative portion utilized a cross-sectional survey model, reaching a total of 132 teachers via Google Forms to collect quantitative data. For the qualitative aspect, case study methodology was employed, with interviews conducted as the survey method. Participants in the qualitative dimension were selected using the maximum diversity sampling technique. In the quantitative dimension, data collection tools included a Personal Information Form and the Maslach Burnout Inventory Educators Form. Qualitative data were gathered through interview questions. Quantitative data were analyzed using SPSS, while qualitative data were analyzed through descriptive content analysis. The results indicated that male teachers experienced higher levels of burnout due to positive discrimination towards female teachers. The marital status of teachers did not significantly affect their burnout levels. Teachers with 6-10 years and 11 years or more of professional experience exhibited higher burnout levels compared to those in the early and late stages of their careers, suggesting that burnout increases during the middle years and then decreases. Teachers in the private sector were found to be more burned out than their public sector counterparts. This was attributed to differences in job security, financial factors, workload, and benefits, as well as the exam-oriented, stressful, and competitive nature of private sector employment. Additionally, teachers with higher weekly class hours reported greater levels of burnout, stemming from fatigue and a lack of personal time.

Keywords: Private school-public school teachers, professional burnout

Abstract (Turkish)

Öz

Bu araştırmada devlet okulu ve özel okulda çalışan öğretmenlerin cinsiyet, medeni durum, mesleki kıdem, okul türü ve haftalık çalışma saatleri değişkenlerine göre mesleki tükenmişlik durumlarını incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada karma yöntem kullanılmış olup karma yöntem desenlerinden sıralı açıklayıcı desen tercih edilmiştir. Araştırma Türkiye’de yaşayan ve internet erişimi olan öğretmen olan sosyal medya kullanıcıları üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın nicel kısmında kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Google forms ile toplam 132 öğretmene ulaşılmış ve çalışmanın nicel verileri toplanmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması, tarama modeli olarak ise görüşme yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın nitel boyutunda amaçsal örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile katılımcılar belirlenmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu ve Maslach Tükenmişlik Envanteri Eğitimci Formu kullanılmıştır. Nitel boyutunda görüşme soruları ile veriler toplanmıştır. Nicel verilerin analizinde SPSS 23 kullanılmış, nitel verilerin analizi betimsel içerik analizi yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Araştırma sonucunda erkek öğretmenler kadın öğretmenlere yapılan pozitif ayrımcılık sebebi ile daha tükenmiş çıkmıştır. Öğretmenlerin medeni halleri tükenmişlik düzeylerini etkilememektedir.  6-10 yıl mesleki hizmet süresine sahip öğretmenler ve 11 yıl ve üzeri mesleki hizmet süresine sahip öğretmenlerin mesleki tükenmişliği mesleğin ilk yıllarındaki öğretmenler ile mesleğin son yıllarındaki öğretmenlerden daha yüksek bulunmuştur. Buradan hareketle tükenmişliğin mesleğin orta yıllarında artarak daha sonra azaldığı sonucuna varılmıştır. Özel sektörde çalışan öğretmenler devlet sektöründe çalışan öğretmenlerden daha fazla tükenmiştir. Özel sektör ile devlet sektörünün iş garantisi, maddiyat, iş yükü, özlük hakları gibi farklılıklarından ve özel sektörün sınava bağlı, stresli, başarı odaklı ve rekabetçi olmasından dolayı özel sektör öğretmenlerinin daha tükenmiş oldukları sonucuna varılmıştır. Haftalık ders saati fazla olan öğretmenlerin tükenmişliği yüksek bulunmuştur. Bu durum yorgunluğa bağlı olarak zihinsel ve fiziksel açıdan yıpranma, kendilerine yeterince zaman ayıramama durumlarından kaynaklanmaktadır.

 

Anahtar Kelimeler: Özel okul-devlet okulu öğretmenleri, mesleki tükenmişlik

Files

Kefçi vd. J-EDUCAT Volume 3, Issue 1, Article 1 (pp. 312-336) düzenlenmiş.pdf

Files (598.8 kB)

Additional details

Additional titles

Alternative title (Turkish)
Devlet Okulu ve Özel Okulda Çalışan Öğretmenlerin Mesleki Tükenmişliklerinin Bazı Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi

Dates

Submitted
2024-11-29
Accepted
2024-12-15
Issued
2024-12-23
Early View Published
Issued
2025-05-30
Published

Software

Repository URL
https://www.jeducat.com/FileUpload/ep1032811/File/kefci_vd._j-educat_volume_3__issue_1__article_1_(pp._312-336).pdf

References

  • Akın, U., Koçak, R. (2007). Öğretmenlerin sınıf yönetim becerileri ile iş doyumları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. (51), 353-370.
  • Akten, S. (2007). Rehber öğretmenlerin meslekî tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi] Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
  • Akyürek, M. İ. (2020). Öğretmenlerde tükenmişlik. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(37), 35-47.
  • Al-Asadi J; Khalaf S; Al-Waaly A; Abed A; Shami S. (2018). Burnout among primary school teachers in Iraq: prevalence and risk factors. East Mediterr Health J. https://doi.org/10.26719/2018.24.3.262
  • Baltaş, Acar ve Zuhal Batlaş (1998), Stres ve başaçıkma yolları, 18. b. Remzi Kitabevi, İstanbul.
  • Baştürk, S., ve Taştepe, M. (2013). Öğretim hedeflerinin belirlenmesi, iyi yapılandırılmış hedef cümlelerinin yazımı ve eğitimin planlanması. S. Baştürk (Ed.), Öğretim İlke ve Yöntemleri (sf. 271-272). Ankara: Vize Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları
  • Campell, L.L. (1983). Teacher burnout: description and prescription. The Clearing House .
  • Cemaloğlu, N., Erdemoğlu Şahin. D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 15(2), 465-484.
  • ÇAM, Olcay (1995), Tükenmişlik, Saray Medikal Yayıncılık, İzmir.
  • Çavuşoğlu, İ. (2005). Endüstri meslek liselerinde çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ile bazı kişisel değişkenler arasındaki ilişki [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
  • Çoğaltay, N., Anar, S., & Karadağ, E. (2017). Öğretmenlerin tükenmişliğini etkileyen faktörler: cinsiyetin ve medeni durumun etkisine yönelik bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 695-707.
  • Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2005). Research methods in education. (5th Ed.). London: Routledge Falmer.
  • Creswell, J. W., Plano Clark, V. L., Gutmann, M. L., & Hanson, W. E. (2003). Advanced mixed methods research designs. ın a. tashakkori, & c. teddlie (eds.), handbook of mixed methods in social and behavioral research (pp. 209-240). Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Dere Çiftçi, H. (2015). Özel eğitim merkezlerinde çalışan öğretmenlerin mesleki yetkinlik ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 5(1), 221-241.
  • Duman, N., Ramazan, S. A. K. ve Sak, İ. T. Ş. (2020). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel sinizm tutumlarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 1098-1127.
  • Ergin C (1996). Maslaclh tükenmişlik ölçeğinin Türkiye sağlık personeli normları. 3P Dergisi, 4(1) 32.
  • Girgin,G ve A.Baysal (2005). Tükenmişlik sendromuna bır örnek: zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi. Tsk Koruyucu Hekimlik Bülteni, 2005: 4 (4)
  • Girgin, G., ve Baysal, A. (2005). Zihinsel engelli öğrencilere eğitim veren öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi ve bazı değişkenler (İzmir örneği). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18), 1-10.
  • Girgin, G. (2010). Öğretmenlerde tükenmişliğe etki eden faktörlerin araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 31-48.
  • Gökçakan, Z., & Murat, M. (2007). Sınıf öğretmenlerinde on yıllık hizmet sürecinde tükenmişliğin gelişimine yönelik bir haritalama çalışması. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 5(3), 177-185.
  • Gönen, T. (2020). Psikolojik sağlamlığın tükenmişliğe etkisi: özel okullarda çalışan öğretmenler üzerine bir araştırma, Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1), 46-60.
  • Gündüz, B. (2005). İlköğretim öğretmenlerinde tükenmişlik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1: 152-166.
  • Güneş, A. M. (2021). Özel ve resmi okullarda görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri ve sınıf yönetim becerileri arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (58), 290-311.
  • Işıkhan, V. (2004). Çalışma hayatında stres ve başa çıkma yolları. Ankara: Sandal Yayınları.
  • İnce, N. B., & Şahin, A. E. (2016). Maslach tükenmişlik envanteri-eğitimci formu'nu türkçe'ye uyarlama çalışması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 6(2). https://doi.org/10.21031/epod.97301
  • Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayinlari, Ankara.
  • Kate K., Belında C., Vıvıenne B., John S. (2003). Good practice in the conduct and reporting of survey research. International Journal for Quality in Health Care, Volume 15, Issue 3, Pages 261–266, https://doi.org/10.1093/intqhc/mzg031
  • Kayabaşı, Y. (2008). Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri. Sosyal Bilimler Dergisi. (20), 190-212.
  • Kayan, M. F., & Kozikoğlu, İ. (2023). Eleştirel pedagoji ve eğitim programlarına yansımaları. Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi(11), 1-11. https://doi.org/10.55089/yyuvasad.1261503
  • Kelgökmen, A. H., Saçlı Uzunöz, F. & Demirhan, G. (2016). Beden eğitimi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin saptanması ve karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(3), 1503-1516.
  • Khan, J. H., Schneider, KT, Jenkins-Henkelman, TM, Moyle, LL (2006). Emotioanal social support and job burnout among high school teachers: ıs ıt all due to dispositional affectivity?. Journal of Organizational Behavior. (27), 793-807.
  • Kırılmaz, A. Y., Çelen, Ü., Sarp, N. (2003). İlköğretimde çalışan bir öğretmen grubunda tükenmişlik durumu araştırması. İlköğretim Online. 2 (1), 2-9.
  • Koçak, R. (2009). Okul yöneticilerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 19(1): 65-83.
  • Maslach, C., Schaufeli, W. B. & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52 (1), 397-422.
  • Maslach, C. ve P. G. Zımbardo (1982). Burnout – The Cost of Caring, Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.
  • Mestçioğlu, Ö. (2007)http://www.psikonet.com/konu.asp?kid=203 Alındığı Tarih 21.07.2007.
  • Monette, D.R., Sullıvan, T.J., & De Jong, C.R. (1990). Applied social research. New York: Harcourt Broce Jovanovich, Inc.
  • Moran, C., & Çoruk, A. (2022). İlköğretim kurumlarinda görevli öğretmenlerin duygusal emek davranişlari ile tükenmişlik düzeyleri arasindaki ilişki. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 11(1), 27-42.
  • Oruç, S. (2007). Özel eğitim alanında çalışan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Adana İli örneği) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Adana.
  • Ozan, M.B. (2009). A study on primary school teacher burnout levels: the northern cyprus case. Education, 129(4), 692-703.
  • Örmen, U. (1993). Tükenmişlik duygusu ve yöneticiler üzerinde bir uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Özipek, A. (2006). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerde mesleki tükenmişlik düzeyleri ve nedenleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne.
  • Özkaya, H. (2006). Yatılı ilköğretim bölge okulu ve ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin öğretmen görüşleri açısından karşılaştırılması [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
  • Öztabak, M. Ü. (2018). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin bazı demografik değişkenlere ve faktörlere göre incelenmesi. FSM İlmi Araştırmalar İnsan Ve Toplum Bilimleri Dergisi(12), 171-222. https://doi.org/10.16947/fsmia.502230
  • Pines, A.M. (1993). Burnout: An existential perspective. In Schaufeli, W., Maslach, C., & Marek, T. (Eds.), Professional burnout: Developments in theory and research (pp. 33-52). Washington D.C.: Taylor & Francis.
  • Polat, O., & Pakiş, I. (2012). Mobbing: işyerinde psikolojik taciz. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(4), 211-217.
  • Polat, G., Topuzoğlu, A., Gürbüz, K., Hotalak, Ö., Kavak, H., Emirikçi, S. ve Kayış, L. (2009). Bilecik ili, bozüyük ilçesi, lise öğretmenlerinde tükenmişlik sendromu, TAF Prev Med Bull, 8(3): 217-222.
  • Sarpkaya, R. (2000). Liselerde çalışan öğretmenlerin iş doyumu (manisa ili örneği). Amme İdaresi Dergisi, 33 (3), 121- 123.
  • Tan, N. (2003). Anadolu lisesi öğretmenlerinin iş doyumunu etkileyen etmenler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik görülen psikolojik belirtiler ve başaçıkma davranışları [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Yılmaz, B. (2010). Resmi ve özel ilköğretim okullarındaki sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Yoğun, A. E., (2008). Kadınların cam tavanı aşma stratejileri: büyük ölçekli türk işletmelerinde bir inceleme [Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
  • Silverman, D. (2006). Interpreting qualitative data (3rd Ed.). London: Sage.
  • Şanlı, Ö., & Tan, Ç. (2017). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(2), 131-142.
  • Uslu, M. A., & Acar, S. (2020). Öğretmenlerin tükenmişlik düzeylerinin maslach tükenmişlik envanteri ile incelenmesi: batman ilinde yapılan bir araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 277-284. https://doi.org/10.18506/anemon.520901
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin. 147-227-228.
  • Yoğun-Erçen, A. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri: mersin ilinde karşılaştırmalı bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (34), 1-8.