Podsumowanie

„Karierowicze Kryminalni? Aktywność przestępcza w dalszych losach nieletnich” – tak zatytułowaliśmy naszą książkę. Sam tytuł pokazuje, z jakimi wątpliwościami zetknął się zespół badaczy zarówno na etapie konceptualizacji i operacjonalizacji badań, jak i podczas analizy ich wyników. Zasadnicze pytanie towarzyszące nam podczas pracy brzmiało: Czym jest „kariera kryminalna”? Poszukiwaliśmy definicji w literaturze, przytaczaliśmy wybrane koncepcje teoretyczne i wnioski z badań, a w rezultacie doszliśmy do wniosku, że pojęciem „kariera kryminalna” posługujemy się umownie, bazując na konstrukcji metodologicznej, umożliwiającej nam zakwalifikowanie poszczególnych osób do badań. Przyjęliśmy operacyjne określenie pojęcia „karierowicza kryminalnego” jako wielokrotnego sprawcy przestępstw, który został co najmniej dwukrotnie skazany i popełnił co najmniej trzy czyny zabronione, które spotkały się z formalnoprawną reakcją ze strony organów ścigania. W toku dyskusji naszego zespołu doszliśmy do wniosku, że trudno określić, czym jest kariera kryminalna, jakie są jej wskaźniki i czy w ogóle określanie wielokrotnego sprawstwa przestępstw karierą jest trafne. Celem badań była próba udzielenia odpowiedzi na pytania o to, kim są wielokrotni sprawcy przestępstw, czy można i w jakim znaczeniu określać ich jako tych, którzy „robią” karierę w przestępczości? Badania nad przestępcami powrotnymi, wielokrotnie skazywanymi, przestępcami chronicznymi, recydywistami w znaczeniu prawnokarnym i penitencjarnym prowadzone są w kryminologii od prawie stu lat. Przyczyn powrotności do przestępstwa upatruje się w różnorodnych czynnikach egzogennych i endogennych. Wskazuje się na uwarunkowania pozytywne sprzyjające popełnianiu przestępstw, ale również na „przeszkody”, które uniemożliwiają lub utrudniają jednostce rezygnację z aktywności przestępczej na poszczególnych etapach jej życia.