Journal article Open Access

Neytendakönnun um saltfisk

Ólafsdóttir, Aðalheiður; Sveinsdóttir, Kolbrún


Citation Style Language JSON Export

{
  "publisher": "Zenodo", 
  "DOI": "10.5281/zenodo.3382139", 
  "language": "isl", 
  "title": "Neytendak\u00f6nnun um saltfisk", 
  "issued": {
    "date-parts": [
      [
        2019, 
        8, 
        30
      ]
    ]
  }, 
  "abstract": "<p>L&ouml;ng hef&eth; er fyrir vinnslu saltfisks h&eacute;r &aacute; landi en &aacute;&eth;ur fyrr var &ouml;&eth;ru fremur notast vi&eth; salti&eth; til a&eth; lengja geymslu&thorn;ol fiskins. &Iacute; dag telst saltfiskur s&aelig;lkeravara sem n&yacute;tur mikilla vins&aelig;lda v&iacute;&eth;a um heim, ekki s&iacute;st &iacute; Su&eth;ur-Evr&oacute;pu, &thorn;ar sem hef&eth;ir og g&aelig;&eth;i &iacute;slenska saltfisksins leika st&oacute;rt hlutverk. Mat&iacute;s st&oacute;&eth; fyrir vinnustofum&nbsp; me&eth; saltfiskframlei&eth;endum og matrei&eth;slum&ouml;nnum &iacute; apr&iacute;l og ma&iacute; 2019. Markmi&eth;i&eth; me&eth; &thorn;eim var me&eth;al annars a&eth; meta st&ouml;&eth;u saltfisks &aacute; heimamarka&eth;i. &THORN;ar kom fram a&eth; afla &thorn;yrfti uppl&yacute;singa um s&yacute;n &Iacute;slendinga &aacute; saltfiski til a&eth; meta betur t&aelig;kif&aelig;rin h&eacute;rlendis. Byggt &aacute; ni&eth;urst&ouml;&eth;um vinnustofanna var framkv&aelig;md vefk&ouml;nnun me&eth; &thorn;a&eth; a&eth; markmi&eth;i a&eth; rannsaka &iacute;mynd saltfiskafur&eth;a &iacute; hugum &Iacute;slendinga, almenna &thorn;ekkingu &aacute; saltfiski og s&ouml;gu hans, og upplifun &aacute; saltfiski. Einnig var k&ouml;nnu&eth; neyslut&iacute;&eth;ni &aacute; saltfiski, l&eacute;tts&ouml;ltu&eth;um fiski og n&aelig;turs&ouml;ltu&eth;um fiski, sem og vi&eth;horf til saltfisks samanbori&eth; vi&eth; l&eacute;ttsalta&eth;an- og n&aelig;tursalta&eth;an fisk.&nbsp; K&ouml;nnunin var framkv&aelig;md &iacute; ma&iacute; 2019 og birtist 17.000 notendum Facebook, 18 &aacute;ra og eldri. Alls luku 505 manns k&ouml;nnuninni.</p>\n\n<p>Mikill munur var &aacute; sv&ouml;rum &thorn;&aacute;tttakenda eftir aldri. Ni&eth;urst&ouml;&eth;urnar s&yacute;na a&eth; neysla &aacute; b&aelig;&eth;i fiski og saltfiski fer minnkandi me&eth; l&aelig;kkandi aldri. Einungis um 29% &thorn;&aacute;tttakenda &aacute; aldrinum 18-29 &aacute;ra bor&eth;a saltfisk einu sinni &aacute; &aacute;ri e&eth;a oftar en samsvarandi hlutfall fyrir elsta h&oacute;pinn, 60-70 &aacute;ra, er um 94%. Helsta &aacute;st&aelig;&eth;a &thorn;ess a&eth; &thorn;&aacute;tttakendur bor&eth;a ekki saltfisk er a&eth; &thorn;eim finnst hann ekki g&oacute;&eth;ur. A&eth;rar orsakir eru a&eth; hann er of saltur, skortur &aacute; frambo&eth;i, a&eth; &thorn;a&eth; s&eacute; l&iacute;til hef&eth; fyrir saltfiski, og a&eth; ferskur fiskur s&eacute; frekar valinn. Almennt voru vi&eth;horf til saltfisks nokku&eth; j&aacute;kv&aelig;&eth; og upplifun &thorn;eirra sem hafa keypt saltfisk &aacute; veitingasta&eth;, fiskb&uacute;&eth; og matv&ouml;ruverslun g&oacute;&eth;. Hins vegar eru yngri &thorn;&aacute;tttakendur almennt neikv&aelig;&eth;ari fyrir saltfiski og l&iacute;klegri til a&eth; finnast brag&eth; af saltfiski vont en &thorn;eim sem eldri eru. &THORN;ekking og &aacute;hugi &aacute; saltfiski minnkar einnig me&eth; l&aelig;kkandi aldri og &aacute; &thorn;a&eth; sama vi&eth; um kaupt&iacute;&eth;ni &aacute; saltfiski, l&eacute;tts&ouml;ltu&eth;um fiski og n&aelig;turs&ouml;ltu&eth;um fiski. Ni&eth;urst&ouml;&eth;ur gefa til kynna a&eth; mismunandi smekkur s&eacute; eftir aldri &aacute; &thorn;v&iacute; hversu saltur saltfiskur &aacute; a&eth; vera. Eldri &thorn;&aacute;tttakendur eru l&iacute;klegri til a&eth; vilja hafa saltfisk vel saltan og finnst hann sjaldnar of saltur en &thorn;eim sem yngri eru.</p>\n\n<p>Saltfiskurinn hefur veri&eth; samofinn s&ouml;gu &Iacute;slendinga og matarmenningu &iacute; &aacute;rhundru&eth;. Ni&eth;urst&ouml;&eth;ur &uacute;r &thorn;essari k&ouml;nnun s&yacute;na hins vegar minnkandi &thorn;ekkingu, &aacute;huga og neyslu &aacute; saltfiski &iacute; yngri aldursh&oacute;pum. &THORN;essi &thorn;r&oacute;un getur sk&yacute;rst af auknu &uacute;rvali matvara, breyttum smekk, vi&eth;horfum og venjum. L&iacute;klegt er a&eth; &iacute;mynd saltfisks sem g&aelig;&eth;av&ouml;ru eigi undir h&ouml;gg a&eth; s&aelig;kja og a&eth; miklar breytingar s&eacute;u a&eth; ver&eth;a &aacute; neyslu saltfisks me&eth;al &Iacute;slendinga. Til a&eth; &yacute;ta undir neyslu &aacute; saltfiski &thorn;arf a&eth; kynna hann betur og gera s&yacute;nilegri, ekki s&iacute;st me&eth;al yngri aldursh&oacute;pa, hvort heldur sem er &iacute; m&ouml;tuneytum, matv&ouml;ruverslunum, fiskb&uacute;&eth;um e&eth;a veitingast&ouml;&eth;um.</p>", 
  "author": [
    {
      "family": "\u00d3lafsd\u00f3ttir, A\u00f0alhei\u00f0ur"
    }, 
    {
      "family": "Sveinsd\u00f3ttir, Kolbr\u00fan"
    }
  ], 
  "note": "Funding: AG Fisk, AVS ranns\u00f3knasj\u00f3\u00f0ur", 
  "type": "article-journal", 
  "id": "3382139"
}
386
110
views
downloads
All versions This version
Views 386386
Downloads 110110
Data volume 276.0 MB276.0 MB
Unique views 360360
Unique downloads 101101

Share

Cite as